همشهری آنلاین – سمیرا باباجانپور : واحد اطفائیه اداره بلدیه تهران یا به قول خودمان آتش‌نشانی، قبل از هرچیز نیازمند تامین آب برای اطفای حریق بود. بد نیست بدانید آتش‌نشانان تهران قدیم این آب را از برج آب بانک ملی تامین می کردند که محل ذخیره و تامین آب منطقه بزرگی از تهران بود.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، می گوید: «در سال‌هایی که هنوز تهران از آب لوله‌کشی محروم بود وظیفه اصلی تامین آب بر عهده برج‌های آب بود. این برج‌های آب نسل جدیدتر آب‌انبارها محسوب می‌شدند که آب زیادی را برای مصرف شهروندان در خود ذخیره می کردند. ابتدا برج‌های آب مخزن های بزرگی بودند که آب باران را در خود جمع آوری و از طریق مجراهای خاصی وارد آب‌انبارها می کردند. اما نسل جدید این برج‌ها که نمونه آن برج آب بانک ملی است آب مورد نیاز را از چاه تامین می کردند. این برج آب یکی از بناهای زیبایی است که در سال ۱۳۱۵ توسط مهندسین آلمانی ساخته شده است. مخزن های این برج در ۷ طبقه طراحی شده اند تا فشار آب به شکل متوازن و مناسب در لوله‌ها جریان داشته باشند.»
آب در این برج توسط تلمبه های قوی از چاه‌ها به دو منبع بزرگ واقع در طبقات ششم و هفتم فرستاده می شد و در موقع لزوم از آنجا به طرف طبقات پایین با فشار بیشتر حرکت می کرد و مورد استفاده قرار می گرفت.
با این حال ساخت این برج نیاز اصلی آتش‌نشانان برای تامین آب را برطرف می کرد و با توجه به قرار داشتن آن در مرکزیت شهر هم در دسترسی به منبع نامحدود آب و هم سهولت دسترسی در اتفای حریق نقش موثری داشت.
این برج به دلیل وجود آب های زیرزمینی فراوان در محوطه بانک ملی دارای آبدهی فراوانی بود که امکان ایجاد فضای سبز و باغات را فراهم کرده بود وامروز نیز به دلیل وجود همین برج فضاهای سبز قابل توجهی اطراف آن باقی مانده است.
این برج ۸۸ ساله که در قلب تهران قرار دارد یک سازه چهارضلعی با ۷ طبقه است که کاشی‌کاری های زیبای آن با ترکیب آجر، نمایی بسیار زیبا را ایجاد کرده است.
فرم کلی بنا با الهام از تقارن و تناسبات معماری به شکل مربع در نوع خود منحصر به فرد است. نمای برج تا طبقه ۶ دارای خطوط عمودی آجری همراه با دو ردیف پنجره‌های باریک چوبی است که در دو طرف این پنجره‌ها دو لوح عمودی به پهنای یک متر با کاشی‌های زیبا چشم نوازی می کند.
جالب اینکه بعد از ۸۸ سال هنوز بنای برج آب دارای استحکام کافی است و دچار اشکال اساسی نشده.
source