چطور متوجه شویم به سندرم ایسکمی روده مبتلا هستیم؟

سندرم‌های ایسکمیک روده‌ای ناشی از ایجاد ماده چربی و پلاک در دیواره‌های رگ‌های خونی است که منجر به تنگ شدن یا انسداد عروق می‌شود و علائم منحصربفردی دارد که به تشریح آن می‌پردازیم.

سندرم ایسکمی روده و کاهش جریان خون به روده

سندرم‌های ایسکمیک روده‌ای یا به تعبیری سندرم‌های ایسکمیک احشایی یا مزانتریک، در زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به روده به علت انسداد رگ‌های خونی کاهش می‌یابد و می‌تواند بر روی روده‌ی کوچک یا روده‌ی بزرگ (کولون) یا هر دوی آن‌ها تأثیر بگذارد. در بیشتر موارد، سندرم‌های ایسکمیک روده‌ای ناشی از آترواسکلروز (ایجاد ماده چربی و پلاک در دیواره‌های رگ‌های خونی) است که منجر به تنگ شدن یا انسداد عروق می‌شود. این شرایط همچنین می‌تواند از طریق لخته‌های خون یا آنوریسم (بزرگ شدن یا انحنای غیر طبیعی) در عروق ایجاد شوند.

سندرم‌های ایسکمیک روده‌ای در هر سنی ممکن است رخ دهند، اما پس از ۶۰ سال شایع‌تر هستند. ایسکمی روده‌ای یک بیماری جدی است که می‌تواند باعث درد روده شود. در موارد شدید، کم شدن جریان خون به روده می‌تواند به بافت روده آسیب برساند. ایسکمی رودهاصطلاحی است که برای توصیف نتیجه اختلالات مختلفی که به سبب خون‌رسانی ناکافی در دستگاه گوارش رخ می‌دهد، استفاده می‌شود.

چنین آسیب‌های ایسکمیک می‌تواند با علایمی از جمله درد ناگهانی شکم یا اسهال خونی یا وضعیت جدی‌تر مانند گانگرن که ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد و حتی به مرگ منجر شود، آشکار گردد.

در حال حاضر درمان‌هایی برای رفع ایسکمی روده در دسترس هست. به منظور افزایش شانس بهبودی لازم است تا علایم اولیه را تشخیص داده و از کمک‌های پزشکی هم استفاده شود. ایسکمی روده‌ای می‌تواند یک بیماری ویرانگر باشد، اما پیشرفت فوق العاده‌ای در درک پزشکی از ایسکمی روده در ۵۰ سال گذشته باعث شده تا در حال حاضر تعداد بسیاری از پزشکان قادر به تشخیص و شناسایی ایسکمی روده در اوایل ایجاد آن و در نتیجه دست‌یابی به نتایج بهتر درمانی در بیماران خود باشند.

با توجه به اطلاعات فعلی در مورد این بیماری و در دسترس بودن گزینه‌های تشخیصی و درمانی مدرن امکان افزایش اطمینان از بهبودی بسیاری از بیماران وجود دارد. این نکته حائز اهمیت است که مدیریت مؤفق ایسکمی روده شامل مشارکت بین بیمار و پزشک است. شناخت علائم اولیه و عوامل خطر بیماری توسط بیماران، توانایی پزشکان در تشخیص و مدیریت مناسب را افزایش می‌دهد.

ایسکمی حاد مزانتریک (AMI) یک سندرم ناشی از جریان خون نامناسب از طریق عروق مزانتریک است که در نهایت منجر به ایسکمی و گانگرن دیواره‌ی روده می‌شود. اگر چه رخداد این وضعیت نسبتاً نادر است، اما در صورت وقوع شرایط تهدیدکننده‌ی زندگی است.

به طور گسترده، AMI ممکن است به صورت شریانی یا وریدی طبقه‌بندی شود. ایسکمی حاد مزانتریک به صورت شریانی ممکن است به دو نوع ایسکمی مزانشیمی غیرقابل انسدادی (NOMI) و ایسکمی شریانی مزانتریک (OMAI) تقسیم شود.

ایسکمی شریانی مزانتریک بیشتر به آمبولی شریانی حاد مزانتریک (AMAE) و ترومبوز شریانی مزانتر حاد (AMAT) تقسیم می‌شود. ایسکمی حاد مزانتریک به صورت وریدی نیز به شکل ترومبوز وریدی مزانتر (MVT) است.

از آن‌جایی که چهار نوع ایسکمی حاد مزانتریک شباهت‌های مشترک دارند و در نهایت در صورت عدم درمان صحیح به از بین رفتن روده منجر خواهند شد، ممکن است با هم مورد بحث و بررسی قرار بگیرند. گزینه‌های درمانی ترومبوز حاد بر روش‌های جراحی متمرکز شده و از اواخر قرن بیستم تغییری پیدا نکرده است. بعضی از بیماران ممکن است کاندید خوبی برای آنژیوپلاستی تحتانی با استنت‌گذاری باشند.

ایسکمی مزانتریک با توجه به مرگ و میر و مشکلات تشخیص، خطر قابل توجهی برای بیمار دارد. این خطر را می‌توان با تصویربرداری تشخیصی زودهنگام و تهاجمی و مشاوره اولیه جراحی کاهش داد.

ایسکمی در روده بزرگ چگونه به وجود می‌آید و علایم آن چیست؟

معمول‌ترین نوع ایسکمی روده به ایسکمی روده بزرگ مرتبط می‌شود که در آن جریان خون به این ناحیه کاهش می‌یابد و بیشتر افراد بالای ۶۰ سال به این بیماری مبتلا می‌شوند وعلائم آن هم شامل خونریزی گوارشی تحتانی، بروز درد‌های ناگهانی خفیف تا شدید شکمی است، ولی دلیل کاهش میزان جریان خون همیشه مشخص نیست.

نشانه‌ها و علائم ایسکمی روده ممکن است به طور ناگهانی (حاد) و یا به تدریج (مزمن) ظاهر شوند. شرایط مربوط به بیماری ایسکمی روده در افراد مختلف متفاوت است، بنابراین نشانه‌ها و علائم مشخصی نشان دهنده بیماری ایسکمی روده نیستند، اما برخی الگو‌های کلی شناخته شده برای این بیماری وجود دارند.

نشانه‌ها و علائم ایسکمی روده حاد

درد شکمی ناگهانی که ممکن است خفیف تا شدید باشد

ضرورت برای دفع مدفوع

دفع مدفوع مکرر و شدید

حساسیت شکمی

وجود خون در مدفوع

تهوع و استفراغ

تب

گیجی در افراد مسن

نشانه‌ها و علائم ایسکمی روده مزمن

کرامپ‌های شکمی یا احساس پری بعد از خوردن؛ معمولا این احساس در یک ساعت اول بعد از خوردن رخ می‌دهد که ۱ تا ۳ ساعت طول می‌کشد

ترس از خوردن به علت درد بعد از آن

کاهش بدون دلیل وزن

اسهال

تهوع و استفراغ

نفخ

در زمان بروز نشانه‌ها و علائم ایسکمی روده چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که دچار درد شکمی شدید و ناگهانی شدید، به پزشک مراجعه کنید.

اگر دچار دردی هستید که شما را بسیار آزار می‌دهد به گونه‌ای که شما نمی‌توانید بنشینید یا موقعیت راحتی نمی‌یابید، به مراقبت‌های اورژانس مراجعه کنید.