لقاح خارج رحمی (IVF) چگونه انجام می شود؟

لقاح خارج رحمی (IVF) یک نوع درمان باروری است که طی آن تخمک‌ها در محیطی خارج از بدن و در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب می‌شوند. این روش برای افرادی که در دستیابی به بارداری مشکل دارند استفاده می‌شود. IVF شامل مراحل پیچیده‌ای است و به‌عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های تکنولوژی کمک‌باروری (ART) شناخته می‌شود.

IVF چیست؟

به گزارش انتخاب و به نقل از کلولند کلینیک؛ لقاح خارج رحمی (IVF) نوعی تکنولوژی کمک‌باروری (ART) است که در آن اسپرم و تخمک در خارج از بدن انسان بارور می‌شوند. فرآیند IVF شامل استخراج تخمک از تخمدان‌ها و ترکیب دستی آن‌ها با اسپرم در آزمایشگاه برای باروری است. چند روز پس از باروری، تخمک بارور شده (که اکنون به آن جنین گفته می‌شود) درون رحم قرار داده می‌شود. بارداری زمانی رخ می‌دهد که این جنین در دیواره رحم کاشته شود.

چرا IVF انجام می‌شود؟

افراد به دلایل مختلفی IVF را انتخاب می‌کنند، از جمله مشکلات ناباروری یا وجود بیماری در یکی از شرکا. برخی از افراد پس از شکست روش‌های دیگر باروری یا در سنین بالاتر به IVF روی می‌آورند. 

IVF ممکن است در شرایط زیر توصیه شود:

• لوله‌های فالوپ مسدود یا آسیب‌دیده.

• آندومتریوز.

• تعداد کم اسپرم یا سایر مشکلات اسپرم.

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا سایر اختلالات تخمدانی.

• فیبروم‌های رحمی.

• مشکلات مربوط به رحم.

• خطر انتقال بیماری ژنتیکی یا اختلال.

• ناباروری غیرقابل‌توضیح.

• استفاده از تخمک اهدایی یا رحم جایگزین.

فرآیند IVF چقدر طول می‌کشد؟

IVF یک فرآیند پیچیده با مراحل متعدد است. به‌طور متوسط، این فرآیند از شروع تا پایان حدود چهار تا شش هفته طول می‌کشد. 

IVF چقدر رایج است؟

حدود ۵٪ از زوج‌های نابارور از IVF استفاده می‌کنند. از سال ۱۹۷۸ تاکنون، بیش از ۸ میلیون نوزاد از طریق IVF متولد شده‌اند. این روش یکی از مؤثرترین تکنولوژی‌های کمک‌باروری (ART) محسوب می‌شود.

تفاوت IVF و IUI (تزریق داخل رحمی) چیست؟

تزریق داخل رحمی (IUI) با لقاح خارج رحمی (IVF) تفاوت دارد. در روش IUI، باروری در داخل بدن فرد رخ می‌دهد. نمونه اسپرم جمع‌آوری و شسته می‌شود تا تنها اسپرم‌های باکیفیت باقی بمانند. این نمونه در زمان تخمک‌گذاری از طریق یک کاتتر (لوله باریک) به رحم تزریق می‌شود. این روش به اسپرم کمک می‌کند تا راحت‌تر به تخمک برسد و باروری رخ دهد.

در IVF، اسپرم و تخمک در خارج از رحم (در آزمایشگاه) بارور می‌شوند و سپس به‌عنوان جنین در رحم قرار داده می‌شوند.

IUI ارزان‌تر و کم‌تهاجمی‌تر از IVF است، اما نرخ موفقیت آن در هر چرخه کمتر است.

جزئیات مراحل IVF

فرآیند IVF به مراحل زیر تقسیم می‌شود:

1. قرص‌های ضدبارداری یا استروژن

پیش از شروع درمان IVF، پزشک ممکن است قرص‌های ضدبارداری یا استروژن تجویز کند. این داروها از تشکیل کیست‌های تخمدانی جلوگیری کرده و زمان چرخه قاعدگی را کنترل می‌کنند. این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا درمان را بهتر مدیریت کند و تعداد تخمک‌های بالغ را در زمان برداشت تخمک به حداکثر برساند.

2. تحریک تخمدان‌ها

در هر چرخه طبیعی در فردی با سلامت باروری، یک گروه از تخمک‌ها شروع به بلوغ می‌کنند، اما معمولاً تنها یک تخمک به اندازه کافی بالغ شده و تخمک‌گذاری می‌کند. در طول چرخه IVF، فرد داروهای هورمونی تزریقی مصرف می‌کند تا همه تخمک‌های آن چرخه به‌طور هم‌زمان و کامل بالغ شوند.

3. مانیتورینگ (نظارت)

پاسخ تخمدان‌ها به داروها از طریق سونوگرافی و آزمایش هورمونی بررسی می‌شود. این نظارت می‌تواند روزانه یا هر چند روز یک‌بار به مدت دو هفته انجام شود. پزشک تعداد و اندازه فولیکول‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. فولیکول‌ها کیسه‌های کوچکی در تخمدان‌ها هستند که هرکدام یک تخمک دارند.

4. تزریق نهایی (Trigger Shot)

زمانی که تخمک‌ها برای بلوغ نهایی آماده شدند، تزریقی به نام تریگر شات انجام می‌شود. این تزریق دقیقاً ۳۶ ساعت قبل از زمان تعیین‌شده برای برداشت تخمک انجام می‌شود.

5. برداشت تخمک (Egg Retrieval)

پزشک با استفاده از سونوگرافی، یک سوزن باریک را از طریق واژن وارد تخمدان‌ها می‌کند تا تخمک‌ها را بیرون بکشد. این تخمک‌ها در محیطی خاص نگهداری می‌شوند.

6. باروری تخمک (Fertilization)

در آزمایشگاه، تخمک‌های بالغ با تزریق اسپرم (ICSI) بارور می‌شوند. معمولاً حدود ۷۰٪ از تخمک‌های بالغ بارور می‌شوند.

7. توسعه جنین

طی پنج تا شش روز، جنین‌ها از نظر رشد بررسی می‌شوند. معمولاً ۵۰٪ از جنین‌های بارور به مرحله بلاستوسیست (blastocyst) می‌رسند که مناسب‌ترین مرحله برای انتقال به رحم است.

8. انتقال جنین (Embryo Transfer)

جنین می‌تواند تازه یا فریز شده باشد. انتقال جنین یک روش ساده است که نیازی به بیهوشی ندارد و تنها چند دقیقه طول می‌کشد.

9. بارداری

بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که جنین در دیواره رحم کاشته شود. آزمایش خون معمولاً ۹ تا ۱۴ روز پس از انتقال جنین انجام می‌شود تا بارداری تأیید شود.

آیا می‌توان جنسیت جنین را در IVF انتخاب کرد؟

بله، در IVF امکان انتخاب جنسیت جنین وجود دارد. قبل از انتقال جنین به رحم، سلول‌های جنین می‌توانند از نظر کروموزوم‌های مردانه یا زنانه بررسی شوند. این خدمت در بسیاری از کشورها غیرقانونی است اما در ایالات متحده مجاز است. البته همه مراکز یا پزشکان این خدمت را ارائه نمی‌دهند.

هزینه IVF چقدر است؟

هزینه متوسط یک چرخه IVF در ایالات متحده حدود ۱۵,۰۰۰ دلار است. هزینه داروها نیز به‌طور متوسط ۵,۰۰۰ دلار در هر چرخه است. قیمت دقیق به شرایط سلامتی فرد، برنامه درمانی، پوشش بیمه و مرکز درمانی بستگی دارد.

موفقیت IVF به چه عواملی بستگی دارد؟

سن مهم‌ترین عامل در موفقیت IVF است. احتمال بارداری در افراد زیر ۳۵ سال بسیار بیشتر است و با افزایش سن کاهش می‌یابد. نرخ تولد زنده به شرح زیر است:

• زیر ۳۵ سال: ۴۶.۷٪

• ۳۵ تا ۳۷ سال: ۳۴.۲٪

• ۳۸ تا ۴۰ سال: ۲۱.۶٪

• ۴۱ تا ۴۲ سال: ۱۰.۶٪

• بالای ۴۳ سال: ۳.۲٪

جمع‌بندی

درمان IVF یک فرآیند شخصی و پیچیده است. صحبت آزادانه با پزشک و تیم درمانی به شما کمک می‌کند تا مراحل این فرآیند را بهتر درک کنید و آمادگی بیشتری برای آن داشته باشید.