موزه رضا عباسی، گنجینه‌ای غنی از نر خطاطی و نگارگری

همشهری – سعیده مرادی: موزه رضاعباسی گنجینه‌ای غنی از هنر خطاطی و نگارگری است که به یاد نقاش مشهور دوره صفوی اهل کاشان، نامگذاری شده و از سال ۱۳۷۹ آغاز به کار کرده است.

مجموعه‌ای از آثار تاریخی

این موزه در ۳ طبقه ساخته شده و شیوه بازدید آن از طبقات بالا به سمت پایین است. طبقه سوم موزه به آثار دوران پیش از تاریخ از جمله سفالینه‌ها و فلزها تعلق دارد.

تالار پیش از اسلام

در این تالار آثاری از هزاره اول پیش از میلاد و دوره‌هایی تاریخی چون دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی در معرض نمایش قرار دارد. در این تالار سفالینه‌ها و فلزهایی با شکل‌ها و طرح‌های ساده و دلپذیر و اکثرا الهام گرفته از طبیعت قرار دارد که هرکدام از آن‌ها در یکی از مناطق ایران مثل آذربایجان، شوش و لرستان یافت شده‌اند. در راهنمای این بخش از موزه آمده است که کشف و دستیابی به مواد و مصالح، پیشرفت دانش و مهارت فنی، ساخت آثاری را موجب شد که غلبه بر طبیعت سخت را برای انسان امکان‌پذیر کرد. ظروف مفرغی در یکی از ویترین‌های موزه رضا عباسی به نمایش درآمده‌اند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید مفرغ یا برنز اولین آلیاژی است که انسان توانست به تکنولوژی ساخت آن دست یابد. این آلیاژ از مس و قلع تهیه می‌شود و به‌وسیله آن ابزار آلات و ظروف و وسایل دیگر ساخته می‌شود. صنعت برنز در ایران پیشینه‌ای بسیار طولانی دارد؛ تا جایی که آثاری مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد در مناطق مختلفی از ایران مثل استان‌های قزوین و کرمان یافت شده است. در تاریخ، عصر برنز، دومین عصر از عصرهای فلزات، پس از عصر مس به حساب می‌آید. قدیمی‌ترین آثار برنزی به دست آمده در دنیا در کشورمان ایران یافت شده‌اند که همان طور که اشاره شده مربوط به پنج هزار سال پیش از میلاد مسیح (ع) هستند. بنابراین می‌توان گفت ایرانی‌ها اولین یا از اولین مردمانی بودند که با ترکیب قلع و مس توانستند برنز را تهیه کنند. در کشورهای دیگر هم آثار زیادی یافت شده است که قدیمی‌تر از این تاریخ نیستند.

تالار اسلامی یک

ظروف سفالین، اشیای فلزی، عناصر معماری، جواهرات و منسوجات دوره‌های سلجوقی، تیموری و صفوی در دو تالار اسلامی موزه به نمایش گذاشته شده‌اند. آثار دوره قاجار نیز در این بخش به‌وسیله قلمدان‌ها و جلدهای کتاب و جعبه‌های روغنی معرفی شده است.

تالار نگارگری

در این تالار نقاشی‌های دوره‌های مختلف اسلامی به نمایش گذاشته شده است و بازدیدکنندگان را با مراحل تحول و رشد این هنر تا قرن ۱۴ هجری قمری آشنا می‌کند. اثر شاخصی که در این بخش وجود دارد، کهن‌ترین نمونه برگی از شاهنامه دموت مربوط به اواسط قرن هشت هجری قمری است. همچنین، از سده‌های اولیه دوره اسلامی (قبل از قرن ششم هجری قمری) آثار معدودی از نگاره‌ها به‌جای مانده است. علاوه بر این، آثاری از رضا عباسی، نام‌آوری که شیوه و سبک او، جایگاه وی را به‌گونه‌ای دیگر رقم زده است و نام پر افتخارش را بر این موزه نیز قرین ساخته است، همراه با نگاره‌های تنی چند از شاگردانش مجموعه دوره صفویه را تکمیل می‌کنند.

تالار خوش‌نویسی

در این تالار می‌توان مراحل مختلف تحول خطاطی را از خلال نسخه‌هایی که به خطوط ثلث، محقق، نسخ و نستعلیق است، مشاهده کرد و با هنر خوش‌نویسی و نسخه‌نویسی اسلامی آشنا شد. آثار این تالار با خوشنویسی و کتابت در ایران، با نام و کلام خدا آغاز می‌شود. دست‌نوشته‌هایی به خطوط کوفی بر پوست آهو (قرن سوم هجری قمری)، نسخ و ثلث، ریحان و رقاغ بر صفحاتی مذهب از قرآن کریم و سایر کتاب‌ها، نمونه‌هایی از شیوه‌های نخستین نگارش در دوره اسلامی را در تالار خوشنویسی موزه رضا عباسی به نمایش گذاشته است. این مجموعه با آثاری نگاشته شده به شیوه‌های نستعلیق و شکسته با قلم و رقم از بزرگان خطاطی ایران‌زمین، مجموعه‌ای بسیار با ارزش به شمار می‌رود. از جمله این بزرگان می‌توان به میرعماد، میرزا غلامرضا و عبدالمجید درویش اشاره کرد. مشاهده سیر تحول ساختن و پرداختن کتاب هم با نمایش نمونه‌هایی از نسخه‌های خطی متعلق به قرن نهم تا پایان سده سیزدهم هجری قمری فراهم می‌شود.

نشانی: خیابان شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان

ساعت فعالیت: هر روز از ساعت ۹ تا ۱۷

هزینه: ۳۰۰۰۰ تومان

امکانات: کتابخانه