افت فشار خون وضعیتی یکی از انواع رایج فشار خون پایین است که هنگام بلند شدن ناگهانی از حالت نشسته یا درازکش رخ می‌دهد. در ادامه، اقداماتی را معرفی می‌کنیم که می‌توانند به بازگرداندن فشار خون به سطح طبیعی کمک کنند.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ آیا تا به حال پس از بلند شدن از حالت نشسته یا درازکش احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته‌اید؟ آیا حس کرده‌اید که جاذبه زمین شما را به سمت بیهوشی می‌کشاند؟ اگر چنین تجربه‌ای داشته‌اید، ممکن است نشانه‌ای از افت فشار خون وضعیتی باشد، که با کاهش ناگهانی فشار خون مشخص می‌شود.
طبق گزارش StatPearls Publishing، افت فشار خون وضعیتی (که با نام افت فشار خون ارتواستاتیک نیز شناخته می‌شود) زمانی تشخیص داده می‌شود که فشار سیستولیک (بالایی) حداقل ۲۰ میلی‌متر جیوه یا فشار دیاستولیک (پایینی) حداقل ۱۰ میلی‌متر جیوه، در عرض سه دقیقه پس از ایستادن (بعد از پنج دقیقه دراز کشیدن یا قرار گرفتن در زاویه ۶۰ درجه روی میز شیب‌دار) کاهش یابد.
در چنین شرایطی، باید اقدامات لازم را برای بازگرداندن فشار خون به سطح طبیعی انجام داد. در ادامه، اطلاعات مهمی در این باره ارائه می‌شود.
دلایل افت فشار خون وضعیتی
۱. مشکلات عصبی و جسمی یا عوارض دارویی
تحقیقات نشان می‌دهند که افت فشار خون وضعیتی می‌تواند به علت مشکلات عصبی، مشکلات جسمی، یا عوارض دارویی ایجاد شود.
دلایل عصبی شامل آسیب‌های ناشی از دیابت، برخی بیماری‌های خودایمنی، اختلالات ارثی، و بیماری‌هایی مانند پارکینسون است.
مهم‌ترین علت غیرعصبی این عارضه، کم‌آبی بدن (دهیدراسیون) است. کم‌آبی زمانی رخ می‌دهد که میزان مایعات از دست‌رفته بدن، بیش از میزان دریافتی باشد.
دکتر ساندیپ پاتیل، پزشک ارشد بیمارستان فورتیس کالایان، توضیح می‌دهد که کم‌خونی، قند خون بالا (هایپرگلیسمی)، تصلب شرایین، نارسایی قلبی، سفت شدن رگ‌های خونی، و آریتمی‌های قلبی نیز می‌توانند منجر به افت فشار خون شوند.
۲. تأثیر داروها بر افت فشار خون وضعیتی
برخی داروها، به‌ویژه زمانی که هم‌زمان با یکدیگر مصرف شوند، می‌توانند باعث افت فشار خون هنگام ایستادن شوند، خصوصاً در افراد مسن.
دکتر پاتیل هشدار می‌دهد که داروهای زیر ممکن است باعث افت فشار خون یا اختلال در تنظیم آن شوند:
• مسدودکننده‌های آلفا
• داروهای ضدفشار خون (آنتی‌هیپرتانسیوها)
• دیورتیک‌ها (ادرارآورها)
• نیترات‌ها
• داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای
• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs)
• داروهای ضدروان‌پریشی
• بتابلاکرها
بهتر است در مورد مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.
چرا بلند شدن ناگهانی باعث افت فشار خون می‌شود؟
دکتر پاتیل در گفت‌وگویی با تیم OnlyMyHealth توضیح می‌دهد که هنگام ایستادن از حالت درازکش، جاذبه زمین بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌لیتر (تقریباً ۱ تا ۳ فنجان) خون را به سمت اندام‌های تحتانی (پاها) می‌کشد.
این تجمع خون در پاها، میزان خونی را که به قلب بازمی‌گردد کاهش می‌دهد و در نتیجه، مقدار خونی که قلب پمپاژ می‌کند کم می‌شود.
به طور معمول، بدن دارای یک سیستم جبرانی سریع به نام رفلکس بارورسپتور است که کاهش فشار خون را حس کرده و سیستم عصبی را برای افزایش ضربان قلب و انقباض رگ‌های خونی تحریک می‌کند.
اما در افراد مبتلا به افت فشار خون وضعیتی، این رفلکس به‌درستی عمل نمی‌کند. در نتیجه، فشار خون هنگام ایستادن به‌طور ناگهانی کاهش می‌یابد و علائمی مانند سرگیجه، سبکی سر، یا حتی غش کردن ایجاد می‌شود.
چگونه فشار خون را در افت فشار خون وضعیتی به سطح طبیعی برگردانیم؟
اگر دچار افت فشار خون وضعیتی می‌شوید، اقدامات زیر می‌توانند به شما کمک کنند:
✔ به‌آرامی وضعیت بدن خود را تغییر دهید. از درازکش به نشسته و سپس به ایستاده بروید، نه به‌طور ناگهانی.
✔ مقدار کافی آب بنوشید. کم‌آبی از مهم‌ترین علل افت فشار خون است.
✔ از مصرف الکل، محیط‌های گرم، وعده‌های غذایی سنگین، و دوش‌های آب داغ خودداری کنید. این موارد می‌توانند افت فشار خون را تشدید کنند.
✔ سر تخت خود را کمی بالا بیاورید. خوابیدن با زاویه می‌تواند از افت شدید فشار خون هنگام برخاستن جلوگیری کند.
✔ به‌طور منظم ورزش کنید. ورزش باعث بهبود گردش خون و کاهش علائم افت فشار خون می‌شود.
✔ در حالت ایستاده، پاهای خود را روی هم بیندازید. این کار باعث افزایش فشار خون می‌شود.
✔ پس از ایستادن، عضلات پا و ران خود را منقبض کنید. این کار از تجمع خون در پاها جلوگیری کرده و به بازگشت خون به قلب کمک می‌کند.
✔ از جوراب‌های فشاری (الاستیک) برای پاها و کمربندهای شکمی استفاده کنید. این وسایل می‌توانند از افت فشار خون جلوگیری کنند.
نتیجه‌گیری
افت فشار خون وضعیتی با خطرات خاص خود همراه است. اگرچه ممکن است خفیف باشد و فقط چند لحظه طول بکشد، اما می‌تواند منجر به سقوط و آسیب‌دیدگی شود.
از طرفی، افت فشار خون وضعیتی طولانی‌مدت می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشد.
بنابراین، اگر به‌طور مکرر دچار این مشکل می‌شوید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و اقدامات لازم را برای مدیریت آن انجام دهید.
source