فرارو- تماس تلفنی ترامپ و پوتین برای دستیابی به آتش‌بس ۳۰ روزه در اوکراین تنها به توافقات محدود مانند توقف حملات به زیرساخت‌های انرژی ختم شد. در حالی که ترامپ این مکالمه را گامی به سوی صلح خواند، مسکو خواستار توقف حمایت نظامی آمریکا از اوکراین شد و به پیشبرد برنامه‌های خود ادامه داد. زلنسکی تمایل خود به آتش‌بس را ابراز کرد، اما درگیری‌های میدانی همچنان ادامه دارد.
به گزارش فرارو به نقل از نشریه اکونومیست، اگر دونالد ترامپ بر این باور بود که ولادیمیر پوتین در تماس تلفنی ۱۸ مارس، درخواست او برای یک آتش‌بس ۳۰ روزه در اوکراین را خواهد پذیرفت، این انتظار به سرخوردگی انجامید. مذاکرات طولانی دو ساعته تنها به نتایجی محدود ختم شد: توقف حملات به زیرساخت‌های انرژی و آغاز «مذاکرات فنی» برای تسهیل کشتیرانی در دریای سیاه. با این وجود، هر دو رئیس‌جمهور امیدواری خود را نسبت به احتمال دستیابی به توافقی ژئوپلیتیک و جامع‌تر در آینده ابراز کردند. از سوی دیگر، روس‌ها نیز از توافق برای میزبانی متقابل مسابقات هاکی که از علایق شخصی پوتین است، خوشحال خواهند شد.
تماس ترامپ و پوتین؛ گام نخست به سوی آتش‌بس یا یک بازی دیپلماتیک؟
بلافاصله پس از پایان مکالمه، نشانه‌های دشواری‌های پیش روی هرگونه آتش‌بس آشکار شدند: در کی‌یف آژیر‌های حمله هوایی به صدا درآمدند و پهپاد‌ها و موشک‌هایی به سمت دیگر شهر‌ها شلیک شدند، اگرچه اهداف دقیق این حملات هنوز مشخص نشده است. همزمان، نیرو‌های اوکراینی که از بخشی از استان کورسک روسیه عقب‌نشینی کرده بودند، به طور غیرمنتظره‌ای چند کیلومتر به عمق استان بلگورود روسیه پیشروی کردند. به نظر می‌رسد این اقدام با هدف ایجاد یک منطقه حائل و تقویت موضع اوکراین در مذاکرات صورت گرفته باشد. در همین حال کرملین، اوکراین را به تلاش برای ایجاد «فضای منفی» برای مذاکرات متهم کرد.
پس از تماس تلفنی بین دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، کرملین با بیانیه‌ای «تمایل ترامپ برای کمک به دستیابی به هدف والای پایان دادن به درگیری‌ها و تلفات انسانی» را مورد تحسین قرار داد و از توافق برای تبادل ۱۷۵ سرباز از دو طرف خبر داد. با این حال، در جریان مذاکرات پوتین ظاهراً تنها به اندازه‌ای امتیاز داد که وانمود شود پیشرفتی در راستای وعده ترامپ برای پایان دادن به جنگ سه‌ساله به دست آمده است. همزمان، مسکو به تلاش برای ایجاد شکاف میان آمریکا و اوکراین و پیشبرد برنامه طولانی‌مدت خود برای کنترل اوکراین ادامه داد.
ترامپ این مکالمه را در شبکه‌های اجتماعی «بسیار خوب و سازنده» خواند و آن را گامی نخست به سوی آتش‌بسی کامل و «پایان دادن به این جنگ بسیار وحشتناک» توصیف کرد. کاخ سفید نیز اعلام کرد که دور بعدی مذاکرات «به زودی در خاورمیانه» آغاز خواهد شد. اما کرملین دیدگاه محتاطانه‌تری داشت. روسیه برای اجرایی شدن آتش‌بس ۳۰ روزه، خواستار توقف بسیج نیرو‌ها و تجدید قوا توسط اوکراین و همچنین پایان ارسال سلاح و اطلاعات از سوی آمریکا به اوکراین شد. با این حال، مسکو هیچ تعهدی برای توقف جذب نیرو، کاهش تولید تسلیحات نظامی یا قطع واردات تجهیزات مرگبار از سوی کره شمالی و قطعات چینی مورد استفاده در این تسلیحات نداد.
پشت پرده سکوت کرملین درباره ایران و اسرائیل؛ آیا روسیه به دنبال میانجی‌گری است؟
در خصوص دستیابی به یک صلح پایدار، روسیه تأکید کرد که هرگونه توافق باید «جامع، پایدار و بلندمدت» باشد و «علل ریشه‌ای بحران» را برطرف کند، در حالی که همزمان «منافع مشروع امنیتی روسیه» را نیز حفظ کند. زبان کرملین، به‌روشنی از محدود کردن حاکمیت اوکراین، تحمیل بی‌طرفی به این کشور و حتی در بهترین حالت، عقب‌نشینی ناتو از شرق اروپا حکایت دارد. پوتین همچنین بر ایده «توافق اوکراینی دوطرفه» تأکید کرد، مفهومی که ظاهراً به مذاکره میان ایالات متحده و روسیه بر سر اوکراین و اروپای شرقی بدون دخالت مستقیم دیگر کشور‌های اروپایی اشاره دارد.
هم ترامپ و هم پوتین امیدواری خود را نسبت به بهبود گسترده‌تر روابط دوجانبه اعلام کردند. کاخ سفید از گفت‌وگوی رهبران دو کشور درباره مسائل خاورمیانه، منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و توافق بر سر این دیدگاه مشترک که ایران نباید در موقعیتی قرار گیرد که اسرائیل را تهدید کند، خبر داد. علاوه بر این، به «توافق‌های اقتصادی بزرگ» اشاره شد که می‌تواند با بهبود روابط میان آمریکا و روسیه محقق شود. در همین حال، کرملین نیز از گفت‌و‌گو‌های مشابهی سخن گفت؛ هرچند از ذکر نام ایران و اسرائیل خودداری کرد و بر «مسئولیت ویژه» ایالات متحده و روسیه در قبال «امنیت و ثبات جهانی» تأکید نمود. این بیانیه همچنین به همکاری‌های اقتصادی به‌ویژه در بخش انرژی اشاره داشت.
زلنسکی میان پذیرش آتش‌بس و ادامه نبرد سرگردان است!
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین با اعلام اینکه منتظر دریافت جزئیات توافق است، نشانه‌هایی از تمایل به پذیرش آن نشان داد. او نمی‌خواهد بار دیگر به‌عنوان کسی که صلح را رد می‌کند شهرت یابد، به‌ویژه پس از آنکه در ماه گذشته مشاجره لفظی با ترامپ در کاخ سفید، به توقف موقت ارسال تسلیحات و اطلاعات از سوی آمریکا انجامید؛ توقفی که تنها زمانی برطرف شد که هر دو کشور بر پیشنهاد یک آتش‌بس ۳۰ روزه به روسیه توافق کردند.
ولودیمیر زلنسکی مدت‌ها از پایان دادن به حملات تلافی‌جویانه به زیرساخت‌های انرژی حمایت کرده است. حملاتی که با پهپاد‌ها و موشک‌ها از سوی روسیه، شبکه برق اوکراین را به طور مداوم هدف قرار داده‌اند. اما در مقابل، اوکراین نیز اخیراً به تأسیسات سوخت و پالایشگاه‌های روسیه حمله کرده است. هفته گذشته، اوکراین نسخه جدیدی از موشک کروز نپتون، که در اصل به‌عنوان سلاحی ضدکشتی طراحی شده بود، با بردی نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر آزمایش کرد. به نظر می‌رسد این موشک در ۱۴ مارس برای هدف قراردادن پالایشگاه نفت توآپسه که در فاصله ۴۸۰ کیلومتری از خطوط مقدم قرار داشت، استفاده شده باشد. با این حال، پذیرش یک آتش‌بس محدود برای برخی در اوکراین ساده نیست. یک منبع اطلاعاتی گفت: «ما پالایشگاه‌های نفت آنها را از بین می‌بریم، اما ناگهان آنها می‌خواهند ما دست نگه داریم. در همین حال، خودشان به پیشروی آهسته در عرصه میدانی ادامه می‌دهند.»
با وجود محدودیت‌های این توافق، این تحولات به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه تغییرات سیاسی سریع می‌توانند میدان جنگ را دگرگون کنند. در حالی که پیش‌تر جو بایدن از حمایت بی‌قید و شرط از اوکراین صحبت می‌کرد، دولت ترامپ موضع کاملاً متفاوتی اتخاذ کرده است. این دولت جنگ طولانی‌مدت را غیرقابل قبول و از نظر اخلاقی نامناسب می‌داند و هشدار‌هایی درباره خطر تشدید هسته‌ای مطرح کرده است. ترامپ بار‌ها هزینه‌های این جنگ برای مالیات‌دهندگان آمریکایی را به‌شدت مورد انتقاد قرار داده و از ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین به‌عنوان بخشی از توافق صلح امتناع کرده است. در عوض، او به‌دنبال توافقی برای بهره‌برداری مشترک از منابع معدنی اوکراین به‌عنوان «بازپرداخت» کمک‌های قبلی است.
آیا اروپا برای مقابله با مسکو آماده می‌شود؟
به نظر می‌رسد ترامپ همانند پوتین، جهانی را تصور می‌کند که در آن قدرت‌های بزرگ حوزه‌های نفوذ خود را کنترل می‌کنند. این دیدگاه، اروپایی‌ها را به برداشتن گام‌های جدی‌تری برای حمایت از اوکراین و تقویت دفاعشان ترغیب کرده است. کریستن میکال، نخست‌وزیر استونی در یک پیام شبکه اجتماعی، کمی پیش از تماس روسای جمهور آمریکا و روسیه اعلام کرد که کشورش بودجه دفاعی خود را به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش می‌دهد. در همین حال، بریتانیا و فرانسه در تلاش‌های مشترکی برای ایجاد یک نیروی «اطمینان‌بخش» هستند که در صورت پابرجا ماندن آتش‌بس، در اوکراین مستقر خواهد شد.
در تاریخ ۱۸ مارس، لهستان و سه کشور بالتیک اعلام کردند که قصد دارند از کنوانسیون اتاوا، که استفاده از مین‌های ضدنفر را ممنوع می‌کند، خارج شوند. همزمان، پارلمان آلمان (بوندستاگ) با تصویب قانونی، محدودیت‌های بدهی برای هزینه‌های دفاعی را کاهش داد و یک صندوق ۵۰۰ میلیارد یورویی (معادل ۵۵۰ میلیارد دلار) برای تقویت زیرساخت‌ها اختصاص داد. تلاش ولادیمیر پوتین برای نشان دادن خود به‌عنوان یک صلح‌طلب، نتوانسته است اروپایی‌ها را قانع کند. کریستن میکال، نخست‌وزیر استونی در پستی نوشت: «روسیه همچنان اهداف و جاه‌طلبی‌های امپریالیستی خود را دنبال می‌کند و تهدیدی جدی برای اروپا و ناتو باقی مانده است.»
source