فشارافزایی در پارس جنوبی؛ راهکاری برای حفظ تولید گاز

پارس جنوبی نه‌تنها از نظر اقتصادی، بلکه از منظر ژئوپلیتیکی نیز برای ایران حائز اهمیت است. تولید گاز از این میدان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع تأمین انرژی کشور، تأثیر مستقیمی بر امنیت انرژی، توسعه اقتصادی و درآمدهای ارزی دارد.

در این میان، قطر که شریک این میدان است، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌تر و سرمایه‌گذاری‌های کلان، بهره‌وری بیشتری از این ذخایر دارد. سهم ایران از این میدان مشترک نه تنها به میزان تولید بستگی دارد، بلکه به توانایی کشور در حفظ و افزایش تولید نیز وابسته است.

با گذشت بیش از دو دهه از آغاز بهره‌برداری، فشار مخزن پارس جنوبی به تدریج کاهش یافته است. این کاهش فشار در فازهایی که در سال‌های ابتدایی توسعه قرار دارند، محسوس‌تر است. افت فشار باعث کاهش برداشت روزانه گاز شده و در صورت عدم انجام اقدامات فشارافزایی، بخشی از ذخایر ارزشمند این میدان بدون بهره‌برداری باقی می‌ماند. عوامل متعددی در این افت فشار نقش دارند؛ از جمله کاهش طبیعی فشار مخزن، بهره‌برداری بی‌رویه، و عدم استفاده بهینه از فناوری‌های روزآمد.

فشارافزایی به‌عنوان راهکاری برای حفظ تولید پایدار گاز از میدان پارس جنوبی، امری حیاتی است. در صورت ادامه کاهش فشار، علاوه بر کاهش تولید، احتمال از دست دادن سهم ایران از این میدان مشترک نیز وجود دارد. این در حالی است که قطر با استفاده از فناوری‌های پیشرفته همچنان به افزایش تولید خود ادامه می‌دهد. فشارافزایی نه‌تنها یک نیاز فنی بلکه یک الزام راهبردی است که می‌تواند از افت تولید و کاهش درآمدهای ارزی جلوگیری کند.

راهکارهای فشارافزایی در پارس جنوبی چیست؟

فشارافزایی در میدان پارس جنوبی می‌تواند از طرق مختلفی صورت بپذیرد. استفاده از سکوهای تقویت فشار یکی از این راهکار‌ها محسوب می‌شود. این سکوها با فشرده‌سازی گاز، فشار مورد نیاز برای انتقال به خطوط لوله را فراهم می‌کنند. حفاری چاه‌های جدید یکی دیگر از این راهکار‌ها است. حفاری چاه‌های جدید با طراحی بهینه می‌تواند تا حدی به کاهش افت فشار کمک کند. بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته یکی دیگر راهکار‌های فشارافزایی در پارس جنوبی به حساب می‌آید. استفاد از کمپرسورهای زیرزمینی و سیستم‌های تقویت فشار مدرن می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد. در نهایت سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه مهمترین راهکاری است که می‌تواند موضوع فشارافزایی پارس جنوبی را سامان ببخشد. تقویت پژوهش‌های مرتبط با افزایش بهره‌وری و کاهش افت فشار، یکی از الزامات بلندمدت است.

عدم انجام اقدامات فشارافزایی می‌تواند به کاهش تولید گاز، افت سهم ایران از میدان مشترک، کاهش درآمدهای ارزی، افزایش واردات گاز و تهدید امنیت انرژی کشور منجر شود. از سوی دیگر، این موضوع به تقویت موقعیت قطر در بازار جهانی گاز نیز خواهد انجامید.

فشارافزایی پارس جنوبی؛ راهکاری برای جلوگیری از افت تولید گاز

محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی، در گفت‌وگویی پیرامون فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی اظهارکرد: این میدان که یک منبع مشترک است، بیش از ۲۲ سال است که به‌طور حداکثری از فازهای مختلف آن بهره‌برداری می‌شود.

این کارشناس حوزه انرژی با تأکید بر اینکه ۷۰ درصد گاز مصرفی کشور از این میدان تأمین می‌شود، افزود: با وجود این، توسعه برخی فازها، از جمله فاز ۱۱، هنوز به‌طور کامل انجام نشده و چاه‌های آن وارد نیمه دوم عمر خود نشده‌اند.

وی در خصوص فشارافزایی میدان پارس جنوبی توضیح داد: شرایط هر فاز متفاوت است؛ به‌ویژه در فازهای مرزی که وضعیت خاصی دارند. این تفاوت‌ها باعث می‌شود که نمی‌توان به‌طور کلی گفت تولید از مخزن وارد نیمه دوم عمر خود شده است. به همین دلیل، مدل بهره‌برداری از این میدان با سایر میادین گازی کشور تفاوت دارد.

مهرجو در پاسخ به این سؤال که آیا فشارافزایی می‌تواند بحران ناترازی گاز را حل کند، خاطرنشان کرد: فشارافزایی تنها راهی برای حفظ تولید فعلی میدان پارس جنوبی است و نباید از آن انتظار داشت که مشکل ناترازی گاز را به‌طور کامل حل کند.

این کارشناس انرژی همچنین تأکید کرد که این طرح به‌منظور مدیریت کاهش تولید طراحی شده و در ۲۰ سال آینده می‌تواند حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب از تولید روزانه این میدان را حفظ کند. در غیر این صورت، تولید گاز از این میدان ممکن است تا یک‌پنجم کاهش یابد.

وی با اشاره به وابستگی بالای کشور به گاز طبیعی گفت: بیش از ۸۵ درصد نیروگاه‌های برق کشور با سوخت گاز کار می‌کنند و ضریب نفوذ گاز در ایران به بیش از ۹۸ درصد رسیده است. با این شرایط، حتی در صورت اجرای پروژه فشارافزایی نیز وابستگی ما به گاز در سال‌های آینده بیشتر خواهد شد و ممکن است مجبور به واردات گاز شویم.

مهرجو درباره مراحل مطالعاتی این طرح گفت: در سال‌های گذشته مطالعات مفهومی طرح فشارافزایی انجام شده و به نتایج اولیه‌ای درباره لزوم اجرای طرح و چیدمان هاب‌های فشارافزایی دست یافته‌اند.

این کارشناس انرژی در پایان گفت: اکنون لازم است طراحی دقیق سکوها، کمپرسورها، تجهیزات کنترلی و خطوط لوله با توجه به پیچیدگی‌های فشارافزایی در دریا انجام شود. پس از این مرحله، سفارش تجهیزات مورد نیاز پروژه آغاز خواهد شد.

در نهایت آنچه که می‌توان به عنوان جمع‌بندی بیان کرد این است که با توجه به اهمیت پارس جنوبی در تأمین انرژی کشور و رقابت جدی با قطر در بهره‌برداری از این میدان مشترک، اجرای پروژه‌های فشارافزایی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. تأخیر در انجام این اقدامات می‌تواند به کاهش سهم ایران از میدان منجر شده و درآمدهای ارزی کشور را با تهدید مواجه کند. بنابراین، اتخاذ سیاست‌های کارآمد در زمینه سرمایه‌گذاری، انتقال فناوری، و توسعه ظرفیت‌های فنی داخلی برای حفظ سطح تولید و بهره‌برداری حداکثری از این منبع استراتژیک، ضروری است.

لینک کوتاه:
https://bazarnews.ir/?p=235774
کپی شد