اقتصاد پایدار با تکیه بر توان خانگی

در دنیای متحول امروز که اقتصادهای نوظهور به‌دنبال مسیرهایی نوین برای توسعه پایدار و اشتغال‌آفرینی هستند، مشاغل خانگی به‌عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد خرد، جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی‌های ملی یافته‌اند. این دسته از مشاغل، ضمن ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای اقشار مختلف جامعه، به‌ویژه زنان، جوانان و ساکنان مناطق روستایی و کم‌برخوردار، نقش مؤثری در تقویت تولید داخلی، ارتقاء سطح معیشتی خانوارها و افزایش تاب‌آوری اقتصادی کشور ایفا می‌کنند و بدیهی ا‌ست که در کشورمان با توجه به گستره فرهنگ بومی، ظرفیت‌های سنتی، مهارت‌های محلی و تمایل گسترده به کارآفرینی، مشاغل خانگی می‌توانند به بستری راهبردی برای تحقق اقتصاد مقاومتی تبدیل شوند.

اگرچه طی سال‌های اخیر حمایت‌هایی در قالب تسهیلات، آموزش‌ها و اعطای مجوزها صورت گرفته اما آنچه امروز بیش از گذشته اهمیت دارد، نگاه راهبردی به این حوزه و ایجاد زنجیره ارزش از تولید تا فروش و صادرات محصولات خانگی است. امروزه با پیشرفت فناوری، رشد زیرساخت‌های دیجیتال و توسعه بسترهای تجارت الکترونیک، امکان اتصال تولیدکنندگان خرد به بازارهای ملی و بین‌المللی فراهم شده است. بنابراین با بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها و حمایت نهادهای ذی‌ربط، می‌توان مشاغل خانگی را از حالت سنتی خارج و به الگویی مدرن و پایدار از اشتغال‌زایی تبدیل کرد. تسهیل صادرات محصولات خانگی از مسیر ایجاد برندهای بومی، بسته‌بندی استاندارد، آموزش‌های صادرات‌محور و همچنین معرفی این محصولات در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند راه را برای حضور فعال‌تر این مشاغل در عرصه جهانی هموار سازد. بنابراین به طورکلی باید عنوان داشت  در جهانی که مسیر توسعه اقتصادی با شتاب به سوی بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی و مردمی در حرکت است، مشاغل خانگی به عنوان یکی از ستون‌های نوین اشتغال‌زایی، نقش چشم‌گیری در ایجاد فرصت‌های برابر، تقویت اقتصاد خانواده‌محور و رونق تولید ملی دارند.

همانطور که پیش‌تر اشاره گشت؛ این نوع کسب‌وکارها با سرمایه اندک، قابلیت انعطاف بالا و تنوع محصولات، بستری مناسب برای مشارکت اقشار مختلف، به‌ویژه زنان، جوانان و ساکنان مناطق کمتر توسعه‌یافته فراهم می‌کنند. از سوی دیگر توسعه مشاغل خانگی تنها محدود به بازار داخلی نیست، بلکه در صورت برنامه‌ریزی دقیق و تسهیل فرآیند صادرات، می‌تواند به دروازه‌ای برای ورود تولیدات کوچک‌مقیاس به بازارهای بین‌المللی تبدیل شود. تحقق این هدف، نیازمند حمایت نهادی، تسهیل‌گری در فرآیند صادرات، ارتقای بسته‌بندی، استانداردسازی و ایجاد زیرساخت‌های بازاریابی دیجیتال است. بی‌تردید، بهره‌گیری هوشمندانه از این ظرفیت مردمی، ضمن کاهش نرخ بیکاری، موجب تقویت تاب‌آوری اقتصادی کشور، توزیع عادلانه فرصت‌ها و توسعه متوازن منطقه‌ای خواهد شد. در واقع، مشاغل خانگی دیگر تنها یک راهکار معیشتی نیستند، بلکه ابزار قدرتمندی برای تحقق عدالت اقتصادی، توانمندسازی اجتماعی، شکوفایی فرهنگی و چه‌بسا دیپلماسی اقتصادی به شمار می‌آیند. امروز، آنچه در اولویت قرار دارد، طراحی سازوکارهایی برای توسعه هدفمند، هوشمندانه و صادرات‌محور مشاغل خانگی است؛ موضوعی که در صورت توجه کافی، می‌تواند به یکی از پایه‌های اقتصاد آینده کشور تبدیل شود. در بررسی بیش‌تر این موضوع به گفت‌وگو با فضل الله رنجبر، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی پرداختیم که در ادامه می‌خوانید. 

فضل الله رنجبرعضو کمیسیون اجتماعی مجلس:
توسعه مشاغل خانگی به رونق اقتصادی کمک می‌کند
فضل الله رنجبر، نماینده مردم کرمانشاه و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» به لزوم حمایت از مشاغل خانگی پرداخت و دراین باره بیان داشت: اگر روند پیشرفت کشورهای توسعه یافته را بررسی کنیم خواهیم دید که به ایجاد مشاغل کوچک و خانگی پر‌داخته و اهتمام جدی نسبت به این بخش داشته‌اند. 
وی افزود: توسعه و توجه به مشاغل خرد و خانگی درحقیقت سطح درآمد خانوار را افزایش می‌بخشد و بنابراین اگر بتوانیم با حرفه‌آموزی و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای مشاغل کوچک و خانگی را تقویت کنیم، رونق اقتصادی را نیز عملیاتی خواهیم کرد چراکه این مشاغل زودبازده هستند و همانطور که پیش‌تر نیز عنوان گشت؛ موجب افزایش درآمد خانوار می‌‌شوند. 
رنجبر تصریح کرد: افزایش درآمد خانوار درمدت زمان کوتاه از نتایج تقویت مشاغل خرد و خانگی است و به‌طورحتم این روند در اقتصاد خانوار بسیار موثر است.  
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی همچنین خاطرنشان کرد: در فرآیند حمایت از مشاغل خرد و خانگی باید به صورت زنجیره‌ای و سیستمی عمل شود. بدین معنا که باید در این چرخه؛ خرید محصولات، بازاریابی و سایر امور وابسته را پیگیری و شبکه موجود را رصد کنیم. اگر این مهم به صورت شبکه‌ای و زنجیره توامان با ارزش افزوده نباشد، اهداف موجود به درستی محقق نخواهند شد. 
نماینده مردم کرمانشاه در‌مجلس دوازدهم همچنین خاطرنشان کرد: در حوزه مشاغل خانگی که گاه مورد انتقاد نیز قرار می‌گیرد و عنوان می‌گردد که تسهیلات پر‌داختی به هدف اثبات نمی‌کند و هدر می‌رود، می‌بایست توجه و مدیریت جدی بداریم. مهم‌ترین عامل این نگاه انتقادی عدم رصد و نظارت است. درحقیقت به موجب آنکه شبکه بازار خرید را فراهم نمی‌سازیم، گاه انتقاداتی مبتنی بر عدم اثابت تسهیلات خانگی به هدف مطرح می‌گردد. وی با اشاره به ایجاد و تقویت بازارچه‌های محلی متذکر شد: در کنار مشاغل خانگی می‌بایست به بازارچه‌های محلی و سنتی توجه جدی بداریم. ایجاد و تقویت بازارچه‌های محلی می‌تواند اهدافی را که در ایجاد مشاغل کوچک است، محقق و به نتیجه برساند. وی در پایان این گفت‌وگو بیان کرد: مشاغل کوچک را نمی‌توان با وام‌های درصد بالا ایجاد کرد. مشاغل کوچک و خانگی را باید با وام‌های ارزان قیمت و تسهیل در صدور مجوزها و انجام آموزش‌های فنی‌‌وحرفه‌ای پیش ببریم و اعتمادی را ایجاد سازیم که موجب دلگرمی و پیشرفت فعالان این حوزه شود.