سنگ تمام دهه هشتادی‌ها در حادثه بندر رجایی

سال گذشته دومیلیون و 830 هزارنفر برای اهدای خون به مراکز سازمان انتقال خون مراجعه کردند، که از دو میلیون و 360 هزار نفرشان خون گرفته شد. معمولاً بانوان درمیان اهدا کنندگان خون، مشارکت کمتری دارند، اما امسال این مشارکت افزایشی بوده است. طبق اعلام سازمان انتقال خون ایران، بعد از سال‎ها آمار مشارکت بانوان به بالای 5 درصد رسیده است.

به گزارش ایران، اعداد و ارقام نشان می‎دهد حالِ وضعیت خونی کشور خوب است به طوری که اکنون ذخایر خونی کشور 10 روز و برای تهران 16 روز است. طبق بررسی آمار دوماه اول سال، 456 هزار و 920 واحد خون در کشور اهدا شد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 5.4 درصد، رشد داشتیم این آمار در بخش بانوان 5.64 درصد بوده که نسبت به مدت مشابه حدود 1.27 درصد رشد کرده است.

افراد 30 تا 45 ساله، بیشترین اهداکنندگان خون در کشور هستند، موضوعی که مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران درباره آن می‎گوید: «حادثه تلخ بندرعباس نشان داد، کشورما سرمایه‌های اجتماعی خوبی دارد؛ سرداران گمنام سلامتی که همیشه پای کار کشور هستند.

در این حادثه، بیشتر اهداکنندگان نسل زِد و دهه هشتادی بودند و آمار اهدای خون در بندرعباس که به‌طور معمول بین 200 تا 250 واحد در روز است، به 900 واحد خون در روز رسید. این نسل سنگ تمام گذاشت. این مشارکت خودجوش، نشان از وجود سرمایه‎های ارزشمندی در کشور دارد که اگر ارتباط خوبی با آنها برقرار کنیم، نسل جدید می‎تواند آینده سازمان انتقال خون را تضمین کند.»

پایش چهاربیماری در خون‌های اهدایی

دکترجمالی با بیان اینکه فقط 2 درصد از مردم خون اهدا می‎کنند، توضیح می‎دهد: «اگر بتوانیم مشارکت اجتماعی مردم را به 3 درصد اهدا کننده برسانیم، کشور از خون و فرآورده‎های آن بی‎نیاز می‎شود.

سال گذشته حدود 4 میلیون واحد خون و فرآورده‎های خونی به بیماران تزریق شد که آمار بسیار خوبی است. این واحدهای خونی شامل گلبول قرمز فشرده، پلاسما و پلاکت است که سلامتشان با استفاده از فناوری‌های نوین از نظر آلودگی دربرابر چهار بیماری عفونی بررسی می‌شود. هنگامی که افراد برای اهدای خون مراجعه می‌کنند، پزشک مستقر در پایگاه از آنها سؤالاتی می‌پرسد. همچنین آزمایش غربالگری مولکولی (نت)، طی دو سال گذشته در سازمان انتقال خون انجام می‌شود و می‌تواند ویروس‌هایی مانند HIV را حتی در فاصله کمتر از 10 روز پس از ورود به بدن شناسایی کند.

بیش از دو میلیون اهدا کننده طی سال گذشته با آزمایش نت مورد ارزیابی قرار گرفتند و انجام این آزمایش منجر به شناسایی 5 مورد HIV و بیش از 250 مورد ابتلا به هپاتیت شد.»

امنیت پلاسما از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است در همین زمینه مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران می‎گوید: «آزمایش نت سبب تضمین امنیت پلاسما هم می‌شود. پلاسما تبدیل به دارو می‌شود و می‌تواند چندین دارو را آلوده کند به همین دلیل سلامت آن برای سازمان انتقال خون اهمیت زیادی دارد. پلاسما یک موضوع تخصصی برای سازمان انتقال خون است، به همین دلیل ما معتقد هستیم اهدای خون و پلاسما به منظور پیشگیری از مشکلات باید رایگان و داوطلبانه انجام شود.»

احتمال انتقال بیماری با پلاسما فروشی

اهدای پلاسما برای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و هر فرد می‌تواند 26 مرتبه در سال پلاسما اهدا کند، اما اگر پای پرداخت پول در اهدای پلاسما به میان آید، وارد چرخه پلاسما فروشی که کاری بسیار خطرناک است، می‎شویم. دکتر جمالی بیان می‌کند:«برخی افراد حاضرند برای دریافت پول نسبت به اهدای پلاسما اقدام کنند. پلاسما فروشی، کاری بسیار خطرناک است، چرا که کاهش کیفیت پلاسما و احتمال انتقال ویروس به بیماران وجود دارد. بر اساس آخرین مصوبات، پلاسما در اختیار حاکمیت است و اگر بخش خصوصی در این زمینه فعالیت کند، دست به تخلف زده است. بررسی‌ها نشان می‎دهد، به یک و نیم میلیون لیتر پلاسما نیاز داریم که این نیاز را می‌توانیم با 200 هزار اهدا کننده برطرف کنیم.»

راهکاری برای شناسایی خون‎های نادر

او درمورد ذخایرخون‎های نادرهم می‎گوید: «هنگامی که افراد برای اهدای خون مراجعه می‌کنند، گروه‌های خونی آنها شناسایی می‌شود. اگر افراد دارای خون‌های نادر باشند، بستگان درجه یک آنها نیز مورد آزمایش قرار می‌گیرند و چنین شرایطی سبب می‌شود که میزان ذخایر خون‌های نادر افزایش یابد. استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان بیشترین خون‌های نادر را درکشور دارند که یکی از دلایل آن ازدواج‌های فامیلی است. در حال حاضر میزان ذخایر خون‌های نادر 374 واحد است. طرحی برای شناسایی این گروه از جامعه داریم مبنی بر اینکه گروه‌های سنی 18 تا 20 سال را مورد آزمایش خون قرار دهیم .

اگر این برنامه با حمایت وزارت بهداشت اجرایی شود، می‌توانیم گروه‌های خونی نادر و منفی بیشتری شناسایی کنیم. اگر بتوانیم گروه‌های خونی نادر و افراد با گروه خونی منفی را شناسایی کنیم، میزان ذخایر خونی کشور در این حوزه افزایش می‌یابد.»

طبق بررسی‎های سازمان انتقال خون، میزان مراجعه برای اهدای خون در فصل بهار بیشتر از سایر فصول است، دکتر جمالی با اشاره به کاهش اهدای خون در اسفندماه می‎گوید: «فصل بهار اوضاع خیلی خوب است. اما در ماه رمضان، بویژه اگر با فصل زمستان مقارن شود، تخت‌های انتقال خون خالی می‎ماند. سال گذشته، ماه رمضان در اسفندماه بود و میزان اهدای خون بشدت کاهش یافت، از طرفی در همان ماه شاهد جراحی‎های غیرضرور زیبایی بودیم که نیازمند خون هستند به همین دلیل اسفند سال گذشته با مشکل اهدای خون روبه‌رو شدیم.»