فرارو- رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رسانه‌های داخلی به عنوان یک چهره فنی خاکستری شناخته نمی‌شود. او به رغم رفت و آمدها به ایران و همکاری سازمان انرژی اتمی با آژانس تحت مدیریت او، در رسانه‌های ایران چهره‌ای منفی دارد. چهره‌ای که با گزارش روز گذشته به شورای حکام، نشست خبری در وین و مصاحبه‌ای که اخیراً با یک رسانه اسرائیلی داشت، بیش از پیش منفی شد.
به گزارش فرارو، ارزیابی مقامات جمهوری اسلامی ایران از گروسی این است که او عملکردی سیاسی دارد و بی‌طرفی فنی را حفظ نمی‌کند. رافائل گروسی در گزارش جامع خود به آژانس، چند پرونده قدیمی را روی میز گذاشت و از اطلاعات درست و نادرست اسرائیل در این گزارش استفاده زیادی داشت.
پنهانکاری درباره مواد هسته‌ای
گروسی از یافتن ذرات اورانیوم در سه مکان واقع در تورقوزآباد، ورامین و آباده (سایت مریوان) صحبت کرد. موارد مربوط به ورامین و تورقوزآباد جدیدتر هستند اما موضوع آباده به ابتدای دهه ۲۰۰۰ برمی‌گردد و یکی از پرونده‌هایی‌ست که در جریان مذاکرات برجام بسته شد. اما امروز مدیرکل بار دیگر بر خلاف توافق سال ۲۰۱۵ آن را گشوده است؛ بر اساس اطلاعاتی که از سوی اسرائیلی‌ها دریافت کردند.
تورقوزآباد و ورامین دو موردی هستند که به چند سال اخیر مربوط می‌شوند. روایت ایران این است که ذرات اورانیوم یافت شده در این دو مکان، ارتباطی به برنامه هسته‌ای ایران ندارد و حاصل عملیات خرابکاری اسرائیل است. بخشی از این روایت می‌گوید که در مورد تورقوزآباد، آژانس این مکان را بر اساس اصول بازرسی، به صورت تصادفی (Random) انتخاب نکرد. آدرس در اختیار طرف ایرانی قرار گرفت و درخواست بازرسی مطرح شد. بازرسان آژانس در جریان حضور خود در این مکان، با استفاده از متر لیزری، نقطه تقاطع میان دو دیوار را انتخاب کرده و از آن نقطه مشخص نمونه‌برداری کردند.
آن‌ها همچنین روی این موضوع تاکید دارند که ایران در تلاش برای پاکسازی این آثار بوده است. آژانس ادعا دارد که مواد هسته‌ای (طبیعی) با کانتینر از ورامین به تورقوزآباد منتقل شده و ایران کانتنرها را از این مکان منتقل کرده است. اما ایران این اطلاعات را به آژانس داده که مکان مذکور قراضه‌فروشی بوده و کانتینرهایی که آژانس بر اساس تصاویر مدعی است از این مکان خارج شده، در واقع اوراق شده و انتقال آن‌ها صحت ندارد. آژانس می‌گوید امکان اوراق و انتقال چهار یا پنج کانتینر در یک روز وجود ندارد. ایران نیز فیلم شبیه‌سازی این کار را تولید کرده و در اختیار آژانس قرار داده است که اثبات کند این موضوع امکان‌پذیر است.
همچنین اخبار و اظهارات حاکی از آن است که دستگیری‌هایی در این حوزه صورت گرفته است. چرا که تصاویر اعترافات متهمان خرابکاری در تورقوزآباد و ورامین از سوی طرف ایرانی در اختیار آژانس قرار گرفته است. بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون سازمان انرژی اتمی روز ۱۸ خرداد در گفتگوی ویژه خبری در این باره گفت: «ما انواع خرابکاری داشتیم. ما به آژانس گفتیم سرنخ هایی داریم و در سفر آپارو معاون گروسی فیلم ها را نشان دادیم و کسانی که به تورقوزآباد و ورامین رفته بودند را نشان دادیم. ایشان وقتی دید ما گفتیم که رسیدگی به این پرونده تمام نشده است. ما گفتیم نظر شما چیست؟ اما در گزارش صرفا این مسئله آورده شده و توضیحی نداده است. آپارو گفت من نمی‌توانم اطلاعاتی را که داریم را کنار بگذارم. او گفت من نمی توانم احتمال خرابکاری را زیر سوال ببرم، در حقیقت ایشان دو پهلو حرف می‌زند. حتی همین جمله را در گزارش منعکس نکرده است.» در گزارش مدیرکل، صرفاً به این موضوع اشاره شده که ایران پاسخ‌هایی مبهم ارائه داده است.
پرونده مریوان نیز با استفاده از اسناد قدیمی که در سال ۲۰۱۸ توسط اسرائیل سرقت شد، در گزارش قرار گرفت. مدیرکل از مجموع این ادعاها نتیجه می‌گیرد نمی‌تواند تائید یا رد کند که تمام مواد هسته‌ای ایران تحت پوشش نظارت پادمانی قرار دارد. کارویژه اصلی نظارت و بازرسی آژانس، به نوعی حسابرسی از مواد هسته‌ایست و مسائل مربوط به آن مشمول زمان نیز نمی‌شود. یا باید حل شود یا به دلایل مختلف امکان پیگیری نداشته باشد. گروسی در این باره گفت: «ارزیابی کامل آژانس که براساس ارزیابی فنی ما از تمام اطلاعات مرتبط با پادمان‌های موجود صورت گرفته، ما را به این نتیجه رسانده است که این سه مکان و دیگر مکان‌های احتمالی مرتبط، بخشی از برنامه هسته‌ای ساختاری است که تا اوایل سال ۲۰۰۰ اجرا می‌شد و در برخی از فعالیت‌ها از برخی مواد هسته‌ای اعلام‌نشده استفاده شده بود. بر این اساس، آژانس نتیجه می‌گیرد که ایران مواد هسته‌ای و فعالیت‌های مرتبط با هسته‌ای در این سه مکان را اعلام نکرده است. در نتیجه این مسئله، آژانس در جایگاهی نیست که مشخص کند آیا مواد هسته‌ای مرتبط هنوز خارج از پادمان هستند یا خیر.»
تهدیدنمایی از ذخایر اورانیوم؟
غنی‌سازی بر اساس معاهده NPT هیچ محدودیتی ندارد. این موضوع از سوی ایران مرتب به آژانس یادآوری می‌شود. گروسی نیز در اظهارات خود روز گذشته در وین، به این موضوع اشاره کرد. او گفت: «غنی‌سازی اورانیوم فی‌نفسه یک فعالیت ممنوع‌شده نیست؛ این نکته‌ای است که همواره همتایان ایرانی من یادآور می‌شوند و این موضوع حقیقت دارد. اما وقتی شما اورانیوم را به میزان بالا و در سطحی بسیار نزدیک به آستانه مورد نیاز برای یک وسیله انفجاری هسته‌ای انباشته می‌کنید، نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت. به همین دلیل ما آن را با دقت و تمرکز ویژه زیر نظر داریم.» او سپس می‌گوید: «این مواد به‌خودی‌خود معادل سلاح هسته‌ای نیستند. برای آنکه یک وسیله انفجاری واقعی ساخته شود، به سامانه‌ای بسیار پیچیده شامل چاشنی‌ها و فناوری‌های پیشرفته دیگر، نیاز است.»
اما در گزارش به شورای حکام این قید را اضافه کرده بود: «من از ایران می‌خواهم که فوراً و به‌طور کامل و مؤثر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. مگر و تا زمانی که ایران به آژانس برای حل مسائل باقیمانده در حوزه پادمان‌ها کمک نکند، آژانس در موقعیتی نخواهد بود که اطمینان دهد برنامه هسته‌ای ایران صرفاً صلح‌آمیز است.»
حرکت ایران به سمت سلاح
گروسی گفتگویی با دو رسانه اسرائیلی جروزالم پست و آی ۲۴ داشت که در آن موضوع حرکت ایران به سمت ساخت سلاح در صورت حمله را مطرح کرد. گروسی به طور دقیق گفت: «یک حمله به‌طور بالقوه می‌تواند سبب تقویت عزم ایران شود. به‌طور واضح می‌گویم [این مسأله می‌تواند] سبب پیگیری سلاح هسته‌ای یا خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) شود.» او ادامه داد: «من این را به شما می‌گویم چرا که آن‌ها این را مستقیما به من گفته‌اند.» این اظهارات البته با تکذیب رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روبرو شد. گروسی بار دیگر به به عمق تاسیسات ایران اشاره کرد که البته مشخص نیست برای تاثیرگذاری بر تصمیم اسرائیل این موضوع را مطرح می‌کند یا اهدافی دیگر دارد.
source