در سال های اخیر با تمام برنامه های مثبت دولت و دانشگاه های ایتالیا برای حمایت از رشته پرستاری، حتی ارايه این رشته به زبان انگلیسی در دانشگاه های ایتالیا از جمله دانشگاه های پالرمو، لوئیجی ون ویتلی ناپل و دانشگاه سپینزا رم، بحران پرستاری در ایتالیا به مرحله‌ای بحرانی رسیده است؛ از فرسودگی شغلی و حقوق پایین گرفته تا خشونت روزمره و موج استعفای گسترده. در این مقاله، دلایل، آمار و پیامدهای این بحران و تأثیرات آن بر نظام سلامت بررسی شده‌اند.
پرستاری، حرفه‌ای که ستون فقرات نظام سلامت هر کشوری محسوب می‌شود، امروز در ایتالیا با بحرانی عمیق و چندوجهی روبه‌رو شده است. شواهد رسمی و گزارش‌های نهادهای معتبر مانند وزارت بهداشت، MUR، INPS و ISTAT نشان می‌دهد این بحران نه‌تنها نتیجه‌ی کمبود نیروی انسانی، بلکه ناشی از ترکیبی از عوامل روانی، اجتماعی و اقتصادی است. در این مقاله، وضعیت پرستاران ایتالیایی را با تکیه بر آمارها و حقایق موجود بررسی می‌کنیم تا روشن شود چرا این حرفه، که برای سلامت جامعه حیاتی است، امروز با فرار گسترده‌ی نیروهایش مواجه شده است.
فرسودگی شغلی: یک فشار طاقت‌فرسا
یکی از دلایل اصلی بحران پرستاری در ایتالیا، شرایط طاقت‌فرسای کاری است. در بسیاری از بیمارستان‌ها، پرستاران مجبورند شیفت‌هایی طولانی‌تر از ۸ ساعت انجام دهند؛ شیفت‌هایی که اغلب شامل شب‌کاری بدون هیچ‌گونه استراحت مؤثر هستند. این شیفت‌های بی‌وقفه باعث بروز فرسودگی شغلی مزمن شده است. وقتی یک پرستار مجبور است ساعت‌های طولانی بدون استراحت کافی کار کند، نه‌تنها خستگی جسمی بلکه فرسودگی روانی عمیقی را تجربه می‌کند. این موضوع به‌طور مستقیم بر کیفیت مراقبت از بیماران نیز تأثیرگذار است و یک چرخه‌ی معیوب را ایجاد می‌کند: کمبود نیرو باعث فشار بیشتر بر پرستاران باقی‌مانده شده و در نهایت، آنان را هم به سمت ترک این حرفه سوق می‌دهد.
خشونت روزمره: تهدیدی نادیده‌گرفته‌شده
عامل دیگر بحران، افزایش خشونت علیه پرستاران است. به‌طور متوسط سالانه بیش از ۱۳۰ هزار مورد حمله کلامی یا فیزیکی به پرستاران در ایتالیا ثبت می‌شود. این رقم به‌تنهایی نگران‌کننده است، اما آمارها نشان می‌دهد که در سه‌ماهه‌ی اول سال ۲۰۲۵، این عدد ۳۰ درصد افزایش یافته است. این حملات، چه از سوی بیماران و چه همراهان آنان، فشار روانی مضاعفی را به پرستاران تحمیل می‌کند. احساس ناامنی و خطر دائمی، روحیه‌ی پرستاران را تضعیف و انگیزه‌شان برای ادامه‌ی کار را نابود می‌کند. متأسفانه، تاکنون برنامه‌های مؤثری برای کاهش یا پیشگیری از خشونت‌های کلامی و فیزیکی علیه پرستاران به‌طور گسترده به‌کار گرفته نشده است.
حقوق پایین در برابر هزینه‌های سرسام‌آور
یکی از دیگر مشکلات جدی پرستاران در ایتالیا، حقوق پایین و نابرابر بودن آن با هزینه‌های زندگی به‌ویژه در شهرهای بزرگ و شمالی کشور است. متوسط حقوق ماهانه‌ی یک پرستار در ایتالیا حدود ۱۵۰۰ یورو است. این رقم، اگرچه در نگاه اول قابل قبول به‌نظر می‌رسد، اما در عمل پاسخگوی هزینه‌های اساسی زندگی در شهرهایی مانند میلان یا رم نیست. بسیاری از پرستاران در این شهرها ناگزیرند برای تأمین هزینه‌های ابتدایی مانند اجاره‌ی خانه، خوراک و حمل‌ونقل، از وام و قرض استفاده کنند. طبق آمار رسمی، ۷۰ درصد پرستاران مجبور به وام گرفتن شده‌اند تا بتوانند از پس هزینه‌های زندگی خود برآیند. این فشار مالی شدید، احساس بی‌ثباتی شغلی را در میان پرستاران تقویت می‌کند و به یکی از محرک‌های مهم برای ترک این حرفه تبدیل شده است.
موج گسترده‌ی استعفا: پرستاری در حال خالی شدن
همه‌ی این مشکلات، دست‌به‌دست هم داده‌اند تا شاهد یک موج گسترده‌ی استعفا در میان پرستاران ایتالیایی باشیم. از سال ۲۰۲۱ به این سو، بیش از ۴۳ هزار پرستار به‌صورت داوطلبانه از سیستم سلامت ایتالیا خارج شده‌اند. تنها در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۴، بیش از ۲۰ هزار پرستار شغل خود را ترک کردند. این آمار به‌وضوح نشان‌دهنده‌ی عمق بحران است. وقتی در مدت کوتاهی ده‌ها هزار پرستار از کار خود کناره‌گیری می‌کنند، این پیام را مخابره می‌کنند که حرفه‌ی پرستاری در ایتالیا دیگر نه ایمن است، نه پایدار و نه ارزش‌گذار به زحمات انسانی.
افت علاقه‌ی جوانان به پرستاری: آینده‌ای نگران‌کننده
یکی از زنگ‌های خطر جدی این بحران، افت علاقه‌ی جوانان به ورود به حرفه‌ی پرستاری است. طبق آمار رسمی، در سال‌های اخیر تعداد دانشجویان متقاضی پرستاری ۲۰ درصد کاهش یافته است. حتی در دانشگاه‌هایی که تلاش کردند با پایین آوردن حداقل نمره‌ی پذیرش، دانشجویان بیشتری جذب کنند، همچنان علاقه‌ی کافی وجود ندارد. این روند نه‌تنها مشکل کمبود نیرو را در آینده تشدید خواهد کرد، بلکه نشان می‌دهد که پرستاری در ایتالیا به‌عنوان یک حرفه‌ی پرارزش و مطمئن، جایگاه خود را در ذهن جوانان از دست داده است.
جمع‌بندی دلایل بحران پرستاری در ایتالیا
به‌طور خلاصه، بحران پرستاری در ایتالیا مجموعه‌ای از عوامل به‌هم‌پیوسته را در برمی‌گیرد:
- فرسودگی شغلی مزمن به‌علت شیفت‌های طاقت‌فرسا و کمبود نیرو
- افزایش خشونت علیه پرستاران و نبود حمایت کافی
- حقوق پایین و هزینه‌های بالای زندگی در مناطق شهری
- وابستگی مالی شدید به وام و قرض
- موج استعفای بی‌سابقه در سال‌های اخیر
- کاهش علاقه‌ی جوانان به انتخاب این حرفه
این بحران به‌وضوح نشان می‌دهد که پرستاری، با وجود نقش حیاتی‌اش، در ایتالیا زیر فشار کمبود نیرو و زیرساخت‌های ناکافی روانی و مالی در حال فروپاشی است.
پیامدهای بحران: خطر برای کل نظام سلامت
این بحران، فقط یک مشکل حرفه‌ای برای پرستاران نیست؛ بلکه تهدیدی برای کل نظام سلامت ایتالیا است. وقتی تعداد پرستاران کم می‌شود، فشار بیشتری به پرستاران باقی‌مانده وارد می‌شود. در نتیجه، کیفیت خدمات مراقبتی کاهش یافته و رضایت بیماران به‌خطر می‌افتد. همچنین، کمبود پرستار باعث طولانی شدن زمان انتظار برای خدمات درمانی و حتی افزایش خطاهای پزشکی می‌شود. به‌عبارتی، این بحران به‌طور مستقیم با امنیت و سلامت عمومی در ارتباط است و در صورت تداوم، می‌تواند به یک بحران بزرگ بهداشت عمومی تبدیل شود.
نیاز فوری به اصلاحات ساختاری
برای مقابله با این بحران، ایتالیا نیازمند اصلاحات ساختاری فوری است. این اصلاحات باید در سه حوزه‌ی کلیدی صورت بگیرد:
۱- بهبود شرایط کاری و رفاهی
کاهش فشار کاری، استخدام نیروی انسانی بیشتر و بازنگری در شیفت‌های کاری باید در اولویت باشد. باید اطمینان حاصل شود که پرستاران زمان کافی برای استراحت و بازیابی توان خود دارند. همچنین افزایش حمایت‌های روانی و ایجاد محیط‌های کاری امن‌تر، می‌تواند انگیزه‌ی پرستاران را برای ادامه‌ی کار بالا ببرد.
۲- افزایش دستمزد و کاهش فشار مالی
افزایش حقوق پرستاران باید در دستور کار قرار گیرد تا با هزینه‌های واقعی زندگی در ایتالیا هماهنگ باشد. همچنین برنامه‌هایی برای کاهش نیاز به وام گرفتن پرستاران (مانند ارائه‌ی کمک‌هزینه‌های مسکن یا یارانه‌های معیشتی) می‌تواند فشار مالی را کاهش دهد و ثبات بیشتری به این حرفه بدهد.
۳- ترویج و حمایت از آموزش پرستاری در ایتالیا
برای جذب جوانان به این حرفه، باید ارزش و اعتبار پرستاری دوباره در جامعه ایتالیا بازسازی شود. ارائه‌ی بورسیه‌ها، تضمین‌های شغلی و معرفی فرصت‌های پیشرفت شغلی می‌تواند مشوقی باشد تا جوانان با علاقه و انگیزه وارد این حرفه شوند.
نتیجه‌گیری: پرستاری؛ حرفه‌ای که باید دوباره ساخته شود
بحران پرستاری در ایتالیا، زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی و آینده‌ی حرفه‌ای این کشور است. اگرچه این بحران محصول یک‌شبه نیست، اما نیاز به پاسخ‌های فوری و ساختاری دارد. پرستاران، به‌عنوان ستون فقرات نظام سلامت، نباید در برابر فرسودگی، خشونت و فشارهای اقتصادی رها شوند. بازسازی جایگاه پرستاری و ایجاد شرایط کاری انسانی و منصفانه، کلید بازگشت اعتماد و امید به این حرفه است.
source