نقش فشار خون، ویتامین D و سبک زندگی در افزایش خطر فیبروم رحم

فیبروم‌ها فقط به هورمون‌ها مربوط نیستند. بیایید ببینیم فشار خون، کمبود ویتامین D و عادت‌های سبک زندگی چگونه در بروز فیبروم نقش دارند و چه کاری می‌توانید برای کاهش خطر انجام دهید.

به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ برای بسیاری از زنان، فیبروم‌ها رازهای آزاردهنده‌ای هستند. به نظر می‌رسد بدون هشدار خاصی ظاهر می‌شوند، به‌تدریج رشد می‌کنند و مجموعه‌ای از علائم ناراحت‌کننده را به‌همراه دارند؛ از خونریزی شدید قاعدگی گرفته تا گرفتگی‌های دردناک، درد در ناحیه‌ی پایین کمر، نفخ، و حتی مشکلات در باردار شدن یا حفظ بارداری.

اگرچه تصور رایج این است که فیبروم‌ها فقط نتیجه‌ی اختلالات هورمونی هستند، اما واقعیت پیچیده‌تر از این حرف‌هاست. گرچه هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون نقش مهمی دارند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که عواملی مانند فشار خون، سطح ویتامین D و سبک زندگی نیز به همان اندازه در بروز فیبروم‌ها نقش دارند. ما با دکتر مادهوری ویدی‌شانکار P، متخصص زنان و زایمان و جراح لاپاروسکوپی و هیستروسکوپی در بیمارستان مادران (Motherhood Hospital)، ایندیرا نگر، بنگلور گفت‌وگو کردیم تا در این‌باره بیشتر بدانیم.

فیبروم چیست؟

«فیبروم‌ها توده‌هایی غیرسرطانی هستند که از سلول‌های عضلانی دیواره‌ی رحم منشأ می‌گیرند و ممکن است درون رحم یا در اطراف آن رشد کنند. این توده‌ها می‌توانند در انواع، اندازه‌ها و تعدادهای مختلف وجود داشته باشند»، دکتر ویدی‌شانکار توضیح می‌دهد.

جالب است بدانید که تقریباً ۷۰٪ از زنان تا سن ۵۰ سالگی دچار فیبروم می‌شوند. اما نکته‌ی نگران‌کننده این است که اغلب زنان تا زمانی که فیبروم‌ها باعث بروز علائم اختلال‌زا نشوند، اصلاً از وجود آن‌ها اطلاعی ندارند. بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲، بسیاری از زنان فیبروم را دیر تشخیص می‌دهند.

علائم شایع فیبروم‌ها

برخی از علائمی که به‌گفته‌ی دکتر ویدی‌شانکار می‌توانند نشانه‌ی فیبروم باشند:

• خونریزی شدید قاعدگی

• طولانی شدن مدت دوران قاعدگی

• درد و فشار در ناحیه‌ی تحتانی شکم

• یبوست همراه با تکرر ادرار یا درد در هنگام رابطه‌ی جنسی (dyspareunia)

فیبروم‌ها گاهی با اختلالاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، آندومتریوز یا سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) اشتباه گرفته می‌شوند، چراکه علائم مشابهی مانند نفخ و گرفتگی شکم دارند.

باور اشتباه: «فیبروم فقط یک مسئله‌ی هورمونی است»

«درست است که هورمون‌ها نقش دارند و فیبروم‌ها معمولاً در دوران باروری رشد می‌کنند و پس از یائسگی کوچک می‌شوند، اما این تنها بخشی از ماجراست. بسیاری از زنان با سطح هورمونی طبیعی همچنان دچار فیبروم می‌شوند، در حالی که برخی دیگر با سطح هورمونی متغیر هرگز دچار آن نمی‌شوند. تمرکز صرف بر روی هورمون‌ها، تشخیص را به‌تأخیر می‌اندازد و ما را از اقدامات پیشگیرانه‌ی مؤثری که می‌توانند رشد فیبروم‌ها را کاهش دهند، بازمی‌دارد»، دکتر ویدی‌شانکار توضیح می‌دهد.

فشار خون و فیبروم: پیوندی کمتر شناخته‌شده

«معمولاً فشار خون بالا را با بیماری‌های قلبی مرتبط می‌دانیم، نه با رحم. اما تحقیقات نشان می‌دهند زنانی که دچار فشار خون بالا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به فیبروم قرار دارند. چرا؟ چون فشار خون بالا موجب تضعیف رگ‌های خونی و ایجاد التهاب می‌شود؛ عاملی که می‌تواند به رشد غیرطبیعی سلول‌ها در دیواره‌ی رحم منجر شود. بیشتر زنان در هند حتی نمی‌دانند که فشار خون بالا دارند، مگر اینکه عوارضی ایجاد شود»، به گفته‌ی دکتر ویدی‌شانکار.

اگر دچار فیبروم هستید یا می‌خواهید از آن پیشگیری کنید، کنترل فشار خون اهمیت بسیار زیادی دارد. مطالعات متعدد نشان می‌دهند که فیبروم رحم می‌تواند با شیوع بالاتر فشار خون همراه باشد. به‌ویژه فشار خون دیاستولیک بالا با افزایش خطر ابتلا به فیبروم‌های رحمی مرتبط است. بر اساس گزارش Journal of Hypertension، شیوع فشار خون در میان زنان مبتلا به فیبروم ممکن است به ۴۰٪ برسد.

کمبود ویتامین D؛ مقصر خاموش

یکی دیگر از عوامل پنهان اما تأثیرگذار در بروز فیبروم، کمبود ویتامین D است. این ماده‌ی مغذی که بیشتر برای تقویت استخوان‌ها شناخته می‌شود، در تنظیم رشد سلولی و مبارزه با التهاب نیز نقش دارد. کمبود مزمن ویتامین D با افزایش خطر فیبروم مرتبط است.

با وجود آب‌وهوای آفتابی در هند، کمبود ویتامین D به‌طرز نگران‌کننده‌ای در میان زنان شایع است. عواملی مانند پوشش سنتی، زندگی شهری و نبود منابع غذایی مناسب (رژیم غذایی سنتی هند اغلب فاقد ماهی‌های چرب و مواد غذایی غنی‌شده است) در این کمبود نقش دارند. اگر دچار فیبروم هستید یا سابقه‌ی خانوادگی آن را دارید، حتماً با پزشک درباره‌ی آزمایش سطح ویتامین D و مصرف مکمل مشورت کنید.

نقش سبک زندگی: استرس، تغذیه و کم‌تحرکی

سبک زندگی امروزی اصلاً مناسب بدن انسان نیست. کم‌تحرکی، تغذیه‌ی فرآوری‌شده، و استرس مداوم باعث برهم خوردن تعادل طبیعی بدن می‌شوند. چاقی و تغذیه‌ی ناسالم باعث افزایش استروژن، استرس مزمن سطح کورتیزول را بالا می‌برد و همه‌ی این‌ها زمینه را برای رشد فیبروم فراهم می‌کنند.

رژیم‌های غذایی سنتی در هند با وجود طبیعی بودن، اغلب حاوی مقدار زیادی روغن، کربوهیدرات، غلات سفید، غذاهای سرخ‌شده و نوشیدنی‌های شیرین هستند. وقتی این رژیم با کم‌خوابی یا بی‌تحرکی همراه می‌شود، محیط هورمونی ایده‌آلی برای رشد فیبروم‌ها فراهم می‌شود. بنابراین باید رژیمی سرشار از فیبر شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و حبوبات داشته باشید.

چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

لازم نیست همه‌چیز را یک‌شبه تغییر دهید. تغییرات کوچک و تدریجی مانند ۲۰ دقیقه پیاده‌روی بیشتر در روز، مصرف بیشتر میوه و سبزیجات، کنترل فشار خون و بررسی سطح ویتامین D می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.

«اگر علائمی دارید، آن‌ها را به‌سادگی به استرس یا عادت‌های معمول قاعدگی نسبت ندهید. با یک متخصص زنان مشورت کنید تا مشخص شود آیا فیبروم عامل اصلی است یا خیر. فیبروم‌ها تنها به هورمون‌ها مربوط نمی‌شوند، بلکه به هماهنگی کلی عملکرد بدن بستگی دارند. با اطلاعات درست، زنان می‌توانند کنترل بدن خود را در دست بگیرند، گام‌به‌گام و تصمیم‌به‌تصمیم»، دکتر ویدی‌شانکار نتیجه‌گیری می‌کند.

یادآور مهم: این مقاله صرفاً برای اهداف اطلاع‌رسانی است و حاوی نظرات یک متخصص است. در صورتی که با هرگونه مشکل سلامتی روبه‌رو هستید، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید تا از بروز عوارض جلوگیری شود.