چرا سرطان‌های گوارشی در میان جوان‌ترها رو به افزایش است؟

در حالی‌که افزایش سن، همچنان مهم‌ترین عامل خطر برای ابتلا به همه‌ی انواع سرطان محسوب می‌شود، پژوهشگران با روندی نگران‌کننده مواجه شده‌اند: رشد سریع سرطان‌های دستگاه گوارش در افراد زیر ۵۰ سال. اما علت چیست؟

به گزارش انتخاب و به نقل از مدیکال نیوز تودی؛ افزایش سن، بزرگ‌ترین عامل خطر برای ابتلا به سرطان است و اغلب موارد در افراد بالای ۶۰ سال تشخیص داده می‌شود. با این‌حال، در میان افراد زیر ۵۰ سال، موارد ابتلا به سرطان‌های گوارشی به‌سرعت در حال افزایش است. گرچه همچنان میزان بروز این سرطان‌ها در جوان‌ترها نسبت به سالمندان بسیار کمتر است، اما سرطان کولورکتال اکنون در آمریکا، نخستین علت مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در مردان و دومین علت در زنان زیر ۵۰ سال محسوب می‌شود.

 علت دقیق این روند هنوز مشخص نیست، اما نویسندگان یک مرور تازه در مجله‌ی «جراحی بریتانیا» (British Journal of Surgery) عوامل احتمالی مانند چاقی، رژیم غذایی سبک غربی، بیماری کبد چرب غیرالکلی، استعمال دخانیات، مصرف زیاد الکل و حتی مواجهه با میکروپلاستیک‌ها را در این افزایش نقش‌دار می‌دانند.

• مطالعه‌ای دیگر در مجله‌ی معتبر Nature Medicine تخمین زده است که در صورت عدم مداخله‌ی زودهنگام، تا چند دهه‌ی آینده حدود ۱۵.۶ میلیون مورد سرطان معده بروز خواهد کرد که عمدتاً ناشی از عفونت با باکتری شایع «هلیکوباکتر پیلوری» هستند.

افزایش سن همچنان عامل اصلی ابتلا به سرطان است

بر اساس داده‌های مؤسسه ملی سلامت ایالات متحده، بیش از یک نفر از هر صد نفر بالای ۶۰ سال به نوعی از سرطان مبتلا می‌شود.

اما در سال‌های اخیر، افزایش نگران‌کننده‌ی موارد سرطان‌های دستگاه گوارش (GI) در افراد زیر ۵۰ سال مشاهده شده که دلیل مشخصی برای آن یافت نشده است.

تحلیلی تازه نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹، موارد سرطان کولورکتال زودرس در ایالات متحده ۱۴.۸٪ افزایش یافته‌اند و روندی مشابه در سراسر جهان در حال وقوع است.

در این مرور جامع که در British Journal of Surgery منتشر شده، پژوهشگران بر این باورند که هرچند علت دقیق ناشناخته است، اما عوامل محیطی، سبک زندگی و رژیم غذایی می‌توانند در این روند نقش داشته باشند.

پزشکان چه می‌گویند؟

دکتر آنتون بیلچیک، جراح آنکولوژیست و مدیر برنامه‌ی سرطان‌های گوارشی در مؤسسه‌ی سرطان سنت جان در کالیفرنیا، که در این بررسی شرکت نداشت، می‌گوید:

«افزایش چاقی بی‌تردید با افزایش موارد سرطان کولورکتال زودرس مرتبط است، اما واقعیت این است که بسیاری از بیماران، نه چاق‌اند، نه سابقه‌ی خانوادگی دارند و نه سایر عوامل خطر مشخص.»

«این موضوع نشان می‌دهد که عوامل دیگری مانند محیط، سبک زندگی، مصرف غذاهای فرآوری‌شده و گوشت قرمز، بی‌تحرکی و استرس می‌توانند تعادل میکروبیوتای بدن ما (تریلیون‌ها باکتری در روده) را بر هم زده و با تضعیف سیستم ایمنی، پاسخ‌های التهابی مزمن ایجاد کنند که در بروز سرطان نقش دارد.»

بیشترین افزایش در سرطان‌های کولون و رکتوم

بر اساس این مطالعه، سرطان‌های روده بزرگ (کولون) و راست‌روده (رکتوم) بیشترین رشد را داشته‌اند.

افرادی که در سال ۱۹۹۰ متولد شده‌اند، بیش از دو برابر بیشتر از متولدین ۱۹۵۰ در معرض ابتلا به سرطان کولون و بیش از چهار برابر بیشتر در معرض سرطان رکتوم هستند.

در یک بررسی روی ۲۰ کشور اروپایی بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۶، مشخص شد:

• میزان سرطان کولورکتال در افراد ۲۰ تا ۲۹ ساله تقریباً ۸٪ افزایش یافته،

• در گروه سنی ۳۰ تا ۳۹ سال، نزدیک به ۵٪ افزایش

• و در افراد ۴۰ تا ۴۹ سال، حدود ۱.۶٪ افزایش داشته است.

در آمریکا نیز داده‌های پایگاه اطلاعات CDC نشان می‌دهد:

• ۳۳۳٪ افزایش در بروز سرطان کولورکتال در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال،

• و ۱۸۵٪ افزایش در افراد ۲۰ تا ۲۴ سال گزارش شده است.

با این‌حال، نویسندگان تأکید می‌کنند که علیرغم درصدهای بالا، تعداد مطلق موارد ابتلا در افراد زیر ۵۰ سال همچنان بسیار کمتر از سالمندان است.

با این‌حال، افزایش چشمگیر در جوان‌ترها، نیاز به آگاهی‌بخشی و مداخلات هدفمند برای این گروه سنی را برجسته می‌کند.

نظر متخصصان درباره چرایی این روند چیست؟

دکتر سارا چار، انکولوژیست در مؤسسه‌ی سرطان دانا-فاربر، یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید:

«گرچه نرخ رشد سرطان کولورکتال در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال بسیار بالاست، اما به دلیل کم بودن تعداد مطلق موارد، تشخیص عوامل خطر خاص در این گروه دشوار است.»

وی افزود:

«چاقی، مصرف زیاد الکل، رژیم غذایی غربی، بی‌تحرکی و مصرف نوشیدنی‌های قندی از عوامل مرتبط با افزایش خطر سرطان کولورکتال زودرس هستند. همچنین میکروپلاستیک‌ها و تغییرات در میکروبیوم روده نیز در مظان اتهام‌اند.»

«اما همه‌ی بیماران این عوامل خطر را ندارند، و به همین دلیل پژوهش‌های بیشتری لازم است تا دلایل این روند بهتر روشن شود.»

سرطان معده و نقش عفونت قابل‌پیشگیری

مطالعه‌ای جداگانه از سوی سازمان جهانی بهداشت، منتشر شده در Nature Medicine، نشان می‌دهد که ۷۶٪ از موارد سرطان معده در آینده، به عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری مربوط است.

این پژوهش روی افراد متولد بین ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ در ۱۸۵ کشور انجام شد و تخمین زده که تا چند دهه‌ی آینده ۱۵.۶ میلیون مورد سرطان معده بروز کند که اکثر آن‌ها قابل پیشگیری است.

نتیجه‌ی این پژوهش: آموزش و پیشگیری از عفونت‌های مزمن، راهی مؤثر برای کاهش سرطان معده در سطح جهانی است.

راهکارهایی برای پیشگیری از سرطان کولورکتال

با وجود ابهام در علل اصلی افزایش موارد، بسیاری از کارشناسان بر اهمیت تشخیص زودهنگام و غربالگری تأکید می‌کنند.

دکتر نیلش وُرا، متخصص هماتولوژی و آنکولوژی در مرکز سرطان مموریال‌کر، که در پژوهش حاضر شرکت نداشت، می‌گوید:

«افزایش غربالگری با کولونوسکوپی، عامل اصلی کاهش موارد سرطان در سالمندان است. شاید بتوان غربالگری را در جوان‌ترها نیز انجام داد.»

سن غربالگری اکنون از ۵۰ به ۴۵ سال کاهش یافته و برخی متخصصان پیشنهاد می‌کنند که این سن حتی تا ۴۰ سال نیز کاهش یابد، به‌ویژه در میان سیاه‌پوستان و لاتین‌تبارها که بیشترین افزایش را داشته‌اند.

چه کسانی باید زودتر غربالگری شوند؟

دکتر چار توضیح می‌دهد:

«در آمریکا، افراد با خطر متوسط ابتلا به سرطان کولورکتال باید از سن ۴۵ سالگی غربالگری را آغاز کنند. اما اگر فردی سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کولورکتال یا پولیپ‌های پیش‌سرطانی دارد، باید از سن ۴۰ سالگی یا ۱۰ سال پیش از سن ابتلای فرد در خانواده غربالگری را شروع کند.»

تغییر سبک زندگی برای کاهش خطر

چار توصیه می‌کند:

«رفتارهای سالم متعددی می‌توانند خطر سرطان کولورکتال را کاهش دهند؛ از جمله:

• پرهیز از استعمال دخانیات

• محدود کردن مصرف الکل

• کاهش مصرف گوشت قرمز

• درمان کمبود ویتامین D

• و انجام حداقل ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط، پنج روز در هفته.»