حالت تهوع و استفراغ روزانه در بارداری می‌تواند بسیار خسته‌کننده باشد. یک متخصص زنان توضیح می‌دهد چه عواملی باعث این وضعیت می‌شوند، چرا هورمون‌ها و استرس آن را تشدید می‌کنند، و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ بارداری تغییرات فراوانی در بدن ایجاد می‌کند و یکی از شایع‌ترین علائم آن، حالت تهوع و استفراغ است. برای بسیاری از زنان، این حالت از اوایل بارداری آغاز می‌شود و تا سه‌ماهه‌ی دوم فروکش می‌کند. اما برای برخی دیگر، این علائم شدیدتر بوده و مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابند. استفراغ روزانه می‌تواند ترسناک و طاقت‌فرسا باشد. اما واقعاً چقدر استفراغ «زیاد» محسوب می‌شود؟ و چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
برای درک بهتر این موضوع، دکتر مایا پی. ال. گاده، متخصص زنان و زایمان در بیمارستان کوکیلابن دیروبهی آمبانی بمبئی، دیدگاه‌های خود را درباره‌ی علل استفراغ در دوران بارداری و آنچه طبیعی یا غیرطبیعی تلقی می‌شود، بیان می‌کند.
استفراغ در دوران بارداری چقدر رایج است؟
به گفته‌ی دکتر گاده، حالت تهوع و استفراغ در بارداری، که به‌طور رایج با عنوان «NVP» شناخته می‌شود، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از زنان باردار را درگیر می‌کند. در اغلب موارد، این علائم کنترل‌شده هستند و پس از سه‌ماهه‌ی اول کاهش می‌یابند. اما حدود ۲ تا ۵ درصد از زنان با حالت تهوع و استفراغ شدیدتر و مداوم‌تری مواجه می‌شوند. این وضعیت با عنوان هیپرامزیس گراویداروم (Hyperemesis Gravidarum) شناخته می‌شود و ممکن است تا مراحل پیشرفته‌تر بارداری ادامه یابد.
چه عواملی خطر ابتلا به استفراغ شدید را افزایش می‌دهند؟
برخی عوامل ممکن است احتمال بروز تهوع و استفراغ شدید در دوران بارداری را افزایش دهند. این عوامل عبارت‌اند از:
• اولین بارداری (زنانی که برای نخستین‌بار باردار شده‌اند)
• بارداری چندقلویی یا بیشتر
• سابقه‌ی بیماری حرکت (motion sickness) یا میگرن
• اضافه‌وزن یا چاقی
• مصرف غذاهای چرب و وعده‌های غذایی نامنظم
• وضعیت شغلی نامناسب یا اشتغال پاره‌وقت
• سابقه‌ی خانوادگی از طرف مادر (ژنتیکی)
• استرس عاطفی یا روانی
• شرایط غیرعادی جنین مانند تریپلوئیدی یا سندرم داون
دکتر گاده می‌گوید: «تغییرات هورمونی، به‌ویژه سطح بالای هورمون hCG، یکی از دلایل اصلی تهوع و استفراغ در بارداری است. همچنین، هرگونه عدم تعادل در سطح هورمون‌های تیروئیدی نیز می‌تواند در تشدید این علائم نقش داشته باشد.»
آیا استفراغ روزانه ضرر دارد؟
استفراغ روزانه همیشه خطرناک نیست اگر همچنان بتوانید غذا بخورید، مایعات بنوشید و فعالیت کنید. اما اگر نمی‌توانید هیچ چیز را در معده نگه دارید، باید فوراً با پزشک مشورت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:
• وقتی نتوانید غذا یا مایعات را نگه دارید
• وقتی احساس سرگیجه یا غش داشته باشید
• وقتی در استفراغ خون ببینید
• وقتی وزن کم کنید
• وقتی آن‌قدر ضعیف باشید که نتوانید از پس کارهای روزمره برآیید
این علائم ممکن است نشانه‌ای از هیپرامزیس گراویداروم باشند که نیاز به مراقبت دقیق و درمان دارند.
چه چیزهایی می‌تواند استفراغ را کاهش دهد؟
دکتر گاده برخی توصیه‌های ساده ارائه می‌دهد که می‌توانند به بهبود حالت تهوع روزانه کمک کنند:
• وعده‌های غذایی سبک و کم‌حجم در طول روز داشته باشید
• از غذاهای چرب، تند یا سرخ‌شده پرهیز کنید
• مایعاتی مانند نوشیدنی‌های الکترولیتی یا آب‌گوشت شفاف بنوشید
• چای زنجبیل بنوشید یا برش‌های لیمو را بمکید (در صورت نداشتن حساسیت)
• استراحت کافی داشته باشید و از حمایت عاطفی خانواده و دوستان بهره‌مند شوید
در موارد شدیدتر، پزشک می‌تواند داروهای خوراکی تجویز کند و در صورت نیاز، تغذیه‌ی وریدی (IV) را برای بیمار در نظر بگیرد.
دکتر گاده همچنین می‌گوید: «روان‌درمانی حمایتی و رفتاردرمانی می‌تواند برای زنانی که به‌دلیل استرس، افسردگی یا تعارضات خانوادگی دچار تهوع هستند، مفید باشد.»
براساس مطالعه‌ای که در مجله‌ی BMJ Clinical Evidence منتشر شده، تهوع صبحگاهی معمولاً خفیف است، اما گاهی می‌تواند شدید باشد و نیاز به درمان پیدا کند. استفراغ مکرر ممکن است منجر به کم‌آبی بدن، عدم تعادل الکترولیت‌ها و کاهش وزن شود که در این صورت نیاز به مراقبت فوری پزشکی و گاهی بستری در بیمارستان وجود دارد.
نتیجه‌گیری
استفراغ در بارداری در اغلب زنان، به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی، امری رایج است. اما اگر شدت آن زیاد شود یا بر سلامت کلی تأثیر بگذارد، نباید آن را نادیده گرفت. حتماً با پزشک مشورت کنید، راهنمایی بگیرید و اقدامات ساده اما مفیدی را برای بهبود حالتان به کار بگیرید. بیشتر زنان می‌توانند با مراقبت مناسب این دوران را به‌سلامت و راحتی پشت سر بگذارند.
source