قانون ABCDE برای شناسایی زودهنگام سرطان پوست

خال داشتن روی بدن به‌ندرت نگران‌کننده است. با افزایش سن، خال‌ها ممکن است بزرگ‌تر شوند، اما این موضوع معمولاً جای نگرانی ندارد. با این حال، برخی خال‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که غیرعادی به نظر می‌رسند یا تغییرات مشخصی دارند، می‌توانند نشانه‌ی هشداردهنده‌ای از سرطان پوست باشند.

به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ در چنین مواردی، «قانون ABCDE» می‌تواند ابزاری کاربردی برای تشخیص یا رد احتمال بیماری باشد. دکتر پریانکا کوری، متخصص پوست توضیح می‌دهد که این اختصار چه معنایی دارد و چگونه به شناسایی سرطان پوست کمک می‌کند.

قانون ABCDE برای شناسایی زودهنگام سرطان پوست چیست؟

به گفته‌ی دکتر کوری:

«قانون ABCDE روشی مؤثر و معتبر برای کمک به شناسایی زودهنگام ملانوما و سایر سرطان‌های پوست است. هر حرف نشان‌دهنده‌ی یک ویژگی مهم برای ارزیابی خال یا ضایعه‌ی پوستی است.»

حرف معنا آنچه باید دقت کنید

A Asymmetry (عدم تقارن) شکل نامنظم – یک نیمه‌ی خال از نظر شکل یا رنگ با نیمه‌ی دیگر مطابقت ندارد. خال‌های خوش‌خیم معمولاً متقارن‌اند.

B Border (مرز) لبه‌های نامنظم – خال‌های سرطانی ممکن است دارای لبه‌های دندانه‌دار، نامنظم یا محو باشند، درحالی‌که خال‌های بی‌خطر مرزهای صاف دارند.

C Colour (رنگ) رنگ‌های متعدد – خال‌های خوش‌خیم معمولاً یک‌رنگ‌اند. اما وجود دو یا چند رنگ (قهوه‌ای، سیاه، برنزه، قرمز، سفید یا آبی) می‌تواند مشکوک باشد.

D Diameter (قطر) اندازه مهم است – خال‌هایی بزرگ‌تر از ۶ میلی‌متر (به اندازه‌ی پاک‌کن انتهای مداد) می‌توانند نگران‌کننده باشند، هرچند برخی سرطان‌ها کوچک‌ترند.

E Evolving (تغییرات) تغییر در گذر زمان – هر گونه تغییر در اندازه، شکل، رنگ یا برجستگی، یا بروز علائم جدید مثل خارش، خونریزی یا پوسته‌ریزی.

آیا سرطان پوست همیشه علائم دارد؟

به گفته‌ی دکتر کوری، سرطان پوست همیشه علائم آشکار ندارد، به‌ویژه در مراحل اولیه:

«بیشتر افراد تصور می‌کنند که برای نگرانی باید درد، خونریزی یا تغییر واضحی در ظاهر یا رنگ ضایعه وجود داشته باشد. اما این تصور درست نیست. سرطان پوست و ضایعات اولیه‌ی آن می‌توانند کاملاً بی‌سروصدا رشد کنند و یک لکه ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طبیعی به نظر برسد تا زمانی که مشخص شود بدخیم است.»

به همین دلیل، معاینه‌ی منظم پوست توسط خود فرد و پزشک اهمیت زیادی دارد. پزشکان معمولاً از «درماتوسکوپ» استفاده می‌کنند، ابزاری بزرگ‌نمایی‌کننده که امکان مشاهده‌ی تغییرات عمیق‌تر در پوست را فراهم می‌کند. اگر ضایعه غیرعادی به نظر برسد، پزشک بیوپسی پوستی انجام می‌دهد تا تشخیص قطعی شود.

چگونه می‌توان از سرطان پوست پیشگیری کرد؟

بر اساس گزارش صندوق جهانی پژوهش سرطان (WCRF)، سرطان پوست هفدهمین سرطان شایع در جهان است؛ در میان مردان و زنان هر دو، چهاردهمین سرطان شایع محسوب می‌شود.

خبر خوب این است که سرطان پوست تا حد زیادی قابل پیشگیری است. دکتر کوری می‌گوید: «همه‌چیز به ترکیبی از سبک زندگی سالم، محافظت و اقدامات پیشگیرانه بستگی دارد.» این اقدامات شامل:

• استفاده‌ی روزانه از کرم ضدآفتاب با طیف گسترده و SPF 30 یا بالاتر روی تمام نواحی در معرض آفتاب

• پوشیدن لباس محافظ، از جمله پیراهن‌های آستین‌بلند، کلاه لبه‌دار پهن و عینک آفتابی با فیلتر UV

• پرهیز از قرار گرفتن در معرض آفتاب بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر، زمانی که اشعه‌ی فرابنفش شدیدتر است

• دوری از تخت‌های برنزه‌کردن (سولاریوم)

• انجام معاینات منظم پوست: هم خودآزمایی در خانه و هم معاینه‌ی سالانه توسط پزشک

• شناخت شکل و الگوی خال‌های بدن خود

• فراموش نکردن بررسی نواحی پرخطر که اغلب نادیده گرفته می‌شوند: پوست سر، لب‌ها، گوش‌ها، کف دست و پا، و زیر ناخن‌های دست و پا

نتیجه‌گیری

هرچند بیشتر خال‌ها بی‌خطرند، توجه به تغییرات غیرمعمول کلید حفظ سلامت پوست است. قانون ABCDE روشی ساده و مؤثر برای شناسایی نشانه‌های هشداردهنده‌ی اولیه‌ی سرطان پوست ارائه می‌دهد، اما باید همواره با معاینه‌ی منظم، محافظت در برابر آفتاب و چکاپ حرفه‌ای همراه باشد.

تشخیص زودهنگام، درمان سرطان پوست را بسیار مؤثرتر می‌کند. بنابراین، دقت به کوچک‌ترین تغییرات پوست می‌تواند تفاوت بزرگی در سلامت و طول عمر ایجاد کند.