پوکی استخوان؛ تشخیص و درمان به موقع

از حدود سن ۵۰ سالگی، به ویژه در زنان پس از یائسگی، خطر کاهش تراکم استخوان به طور چشمگیری افزایش می‌یابد؛ تشخیص زودهنگام در این دوران، با بررسی تراکم استخوان و عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی، لاغری بیش از حد، کم‌تحرکی یا مصرف طولانی‌مدت دارو‌های خاص (مثل کورتون)، بسیار اهمیت دارد.

روش‌های شناسایی علمی پوکی استخوان

سنجش تراکم استخوان (DEXA scan): دقیق‌ترین روش اندازه گیری قدرت استخوان است و در ستون فقرات، لگن و ساعد انجام می‌شود؛ نتیجه آزمایش با شاخص T-score بیان می‌شود.

بررسی آزمایشگاهی: سطح کلسیم، ویتامین D، عملکرد هورمون‌ها و متابولیسم استخوان در خون اندازه‌گیری می‌شود تا نوع و علت بیماری تعیین گردد.

ارزیابی خطر شکستگی (FRAX tool): ابزاری بین‌المللی است که احتمال شکستگی را بر اساس سن، جنس، وزن، سابقه خانوادگی و میزان تراکم استخوان تخمین می‌زند.

درمان‌های مؤثر و علمی

درمان پوکی استخوان معمولاً ترکیبی از اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب و دارو‌های تجویزی است.

کلسیم و ویتامین D: پایه اصلی درمان هستند و باید به اندازه کافی از طریق رژیم غذایی یا مکمل طبق نظر پزشک تامین شوند.

دارو‌های ضد‌پوکی استخوان با تجویز پزشک با تقویت استخوان و کاهش سرعت تحلیل آن، خطر شکستگی را کاهش می‌دهند.

ورزش و توان‌بخشی: تمرین‌های تحمل وزن و مقاومتی، علاوه بر تقویت عضلات، به افزایش تراکم استخوان و تعادل حرکتی کمک می‌کنند.

درمان‌های هورمونی: برای زنان یائسه، در موارد خاص و تحت نظر پزشک، می‌تواند به حفظ تراکم استخوان کمک کند.

پیگیری و مراقبت مداوم

درمان پوکی استخوان طولانی مدت است و نیاز به پایش دوره‌ای دارد؛ سنجش تراکم استخوان به‌طور منظم (هر ۱ تا ۲ سال)، ارزیابی عوارض دارو‌ها و تایید اثربخشی درمان از سوی پزشک باید انجام شود؛ بی‌توجهی به مصرف دارو یا توقف خودسرانه درمان ممکن است باعث برگشت سریع بیماری شود.

تشخیص زودهنگام و درمان دقیق و مستمر، رمز حفظ سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از شکستگی‌های دردناک است؛ پوکی استخوان بیماری قابل کنترل است؛ کافی است آن را به‌موقع بشناسیم و جدی بگیریم.