همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: فصل پاییز به همان اندازه که حال خیلی‌ها را خوب می‌کند و به دلیل خنک شدن هوا و ریختن برگ‌های درختان و باران‌های گاه به گاهش آرامش برایشان به همراه دارد، برای افرادی که مبتلا به آلرژی پاییزی هستند، کلافه‌کننده است. چون می‌تواند کیفیت زندگی خیلی از آنها را کاهش دهد.
به واکنش سیستم ایمنی بدن به مواد آلرژی‌زا که در زمان‌های خاصی از سال رخ می‌دهد، حساسیت یا آلرژی فصلی می‌گویند. مواد آلرژی‌زا معمولا شامل گرده گیاهان، ذرات گردوغبار، ذرات قارچ‌ها و کپک‌ها، شوره حیوانات خانگی و … هستند. این مواد در فصل‌های مختلف سال کمی با هم متفاوتند. مثلا گرده‌های گیاهانی که در پاییز ایجاد حساسیت می‌کنند، با گرده‌های آلرژی‌زای بهار تفاوت دارند. در پاییز همچنین آلاینده‌های هوا نیز مزید بر علت می‌شود و حساسیت فصلی را در افراد مبتلا شدیدتر می‌کند.
تفاوت آلرژی پاییزی با بقیه آلرژی‌های فصلی
آلرژی پاییزی از متداول‌ترین بیماری‌های حساسیتی فصلی است که در گروه‌های سنی مختلف شایع است. با تغییر فصل، تغییراتی در آب و هوا و میزان گرده‌ها ایجاد می‌شود. این اتفاق در فصل پاییز هم اتفاق می‌افتد. در فصل پاییز گرده‌افشانی گیاهان و قارچ‌ها در هوا شدت می‌یابد و در این شرایط آلرژی پاییزی خود را نشان می‌دهد. گیاهان در هر فصلی گرده‌ها و آلرژن‌های مختلفی را در هوا پراکنده می‌کنند. در ابتدای فصل پاییز هم آلرژن‌های مربوط به این فصل در محیط پراکنده می‌شوند.
دکتر محمدحسن بمانیان، فوق تخصص آلرژی و ایمنی‌شناسی بالینی و دبیر انجمن آسم و آلرژی ایران درباره تفاوت آلرژی پاییزی و دیگر آلرژی‌های فصلی به همشهری‌آنلاین می‌گوید: آلرژی پاییزی و آلرژی‌های فصلی دیگر از نظر علائم بالینی و شکل ظاهری خیلی شبیه هستند اما از نظر موادی که ایجاد حساسیت می‌کنند، با هم متفاوتند. مثلا گرده‌هایی که در پاییز حساسیت ایجاد می‌کنند، با گرده‌هایی که در بهار باعث این مشکل می‌شوند، متفاوت‌اند. اما علائم همه آلرژی‌های فصلی یکسان است؛ عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی یا احتقان بینی، خارش گلو، خارش چشم و … .
به گفته دکتر بمانیان، تفاوت دیگر حساسیت‌های فصلی در نوع درمان آنها است. مثلا افرادی که آلرژی فصلی شدید دارند و نیاز به تزریق واکسن آلرژی پیدا می‌کنند، نوع واکسن‌شان متفاوت است. یعنی واکسن آلرژی‌های پاییزی با واکسن آلرژی‌های بهاری متفاوت است.
بعضی‌ها فقط حساسیت پاییزی دارند
این فوق تخصص آلرژی در پاسخ به این سوال که آیا می‌شود در پاییز حساسیت شدید داشته باشیم اما در فصل‌های دیگر نه، توضیح می‌دهد: بله، حساسیت شما می‌تواند فقط خاص فصل پاییز باشد و در فصل‌های دیگر علائم آن را نداشته باشید. یا ممکن است فقط در تابستان یا فقط در بهار آلرژی داشته باشید. بعضی‌ها هم در تمام فصول حساسیت دارند اما در یک فصل خاص – مثلا پاییز یا بهار – حساسیت‌شان بدتر و شدیدتر می‌شود.
آلودگی هوا حساسیت پاییزی را بدتر می‌کند؟
به گفته متخصصان، تاثیر آلودگی هوا بر ایجاد آلرژی پاییزی هنوز تایید نشده اما این مورد می‌تواند آلرژی پاییزی را تشدید کند. دبیر انجمن آسم و آلرژی ایران در این باره به همشهری می‌گوید: آلرژی پاییزی می‌تواند به دلیل وجود آلاینده‌های هوا شدیدتر شود.
دکتر بمانیان توضیح بیشتری می‌دهد: آلاینده‌ها و ذرات معلق در هوا مثل ذرات سرب، اکسید گوگرد و دیگر فلزات سنگینِ موجود در هوا می‌توانند با آلرژن‌هایی مثل گرده‌های گیاهی باند یا متصل شوند و اتصال اینها قدرت حساسیت‌زایی آنها را بیشتر می‌کند.
به گفته این فوق تخصص آلرژی، علاوه بر آلودگی هوا تغییرات جوی در فصل پاییز، سرمای هوا، عفونت‌های ویروسی هم باعث می‌شوند که آلرژی‌های پاییزه بدتر و شدیدتر شوند.
بیشتر بخوانید؛
در سن بالا هم آلرژی می‌گیریم؟
خیلی‌ها در سنین بالای ۴۰ و حتی ۵۰ سال از بروز علائم آلرژی در خود شکایت می‌کنند و تعجب می‌کنند که در این سنین دچار این بیماری شده‌اند که معمولا بیشتر در میان کودکان شیوع دارد. دکتر بمانیان در این رابطه توضیح می‌دهد: انتظار این است که شروع و بروز آلرژی در دوره کودکی و یا قبل از ۴۰ سالگی رخ دهد. او می‌گوید: آلرژی در سن بالا (بالای ۴۰ سالگی) هم ایجاد می‌شود اما شیوعش کمتر است؛ یعنی تعداد کمتری از افراد بعد از ۴۰ سالگی آلرژی‌شان شروع می‌شود.
کِی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
آلرژی در خیلی از افراد مداوم نیست. به این صورت که در یک فصل هیچ علائمی ندارند و در فصل بعد این بیماری در آنها تشدید می‌شود. این افراد نمی‌دانند تحت چه شرایطی و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند. دکتر بمانیان در این زمینه به نکته بسیار کاربردی و مفیدی اشاره می‌کند و می‌گوید: آلرژی‌های فصلی، پیش‌درآمد آسم هستند و می‌توانند به تدریج به بیماری آسم تبدیل شوند. همچنین آلرژی فصلی می‌تواند به فصول دیگر هم گسترش پیدا کند. مثلا کسی که تنها در فصل پاییز علائم آلرژی را دارد، ممکن است کم‌کم در فصل‌های دیگر هم علائم این عارضه در او بروز پیدا کند.
این فوق تخصص آلرژی اضافه می‌کند: از طرف دیگر آلرژی عوارض متعددی دارد که روی کیفیت زندگی فرد اثر می‌گذارد؛ مثلا تمرکز او را به هم می‌زند، منجر به اختلالات خواب می‌شود، فرد همیشه احساس خستگی دارد، ممکن است حس بویایی و چشایی فرد به هم بخورد. با این شرایط قاعدتا کیفیت زندگی و کارآیی فرد پایین می‌آید. پس اگر آلرژی باعث شد که کیفیت زندگی روزانه فرد پایین بیاید، آن موقع وقتش است که به یک متخصص آلرژی مراجعه کند.
دبیر انجمن آسم و آلرژی ایران ادامه می‌دهد: اگر آلرژی فصلی فرد شدید نباشد، پزشک متخصص با یک سری توصیه‌های پیشگیرانه مثل بایدها و نبایدهای غذایی، نحوه کنترل محیط زندگی و مختصری دارو آن را حل می‌کند. اگر هم آلرژی شدید باشد، ممکن است کارهای بیشتری نیاز داشته باشد.
بیشتر بخوانید؛
۱۱ توصیه طلایی برای مبتلایان به حساسیت پاییزی
دکتر بمانیان به عنوان ایمونولوژیست و فوق تخصص آلرژی در ادامه ۱۱ توصیه طلایی و کاربردی به افرادی که مبتلا به آلرژی پاییزی هستند، ارائه می‌دهد؛
* تا حد ممکن در هوای سرد یا هوای آلوده از خانه بیرون نروید.
* در هوای سرد و هوای آلوده حتما ماسک بزنید.
* وقتی سوار خودرو هستید، شیشه را پایین ندهید.
* در خانه از شومینه‌های چوب‌سوز استفاده نکنید.
* سیگار، قلیان و سایر دخانیات آلرژی را تشدید می‌کنند. پس استفاده نکنید.
* بوگیرهایی که برای داخل ساختمان و ماشین و توالت و … استفاده می‌شوند، می‌توانند تحریک‌کننده باشند. سعی کنید از اینها استفاده نکنید.
* آشپزخانه‌های اُپن حتما باید تهویه خوبی داشته باشند تا بوی غذا در خانه نپیچد.
* غذاهای سالم بخورید. تا می‌توانید سراغ فست‌فودها نروید.
* مایعات بیشتر مصرف کنید.
* بینی خود را شستشو دهید. وسایل ساده‌ای برای شستشوی سینوس‌ها و بینی وجود دارد. اگر ترشح و گرفتگی بینی خیلی اذیت‌کننده است، با وسایل، بینی خود را شستشو دهید.
* اگر دارویی برایتان تجویز شده، حتما به موقع آنها را مصرف کنید.
source