یادداشت اختصاصی حسن حیدری، کارشناس مسائل اقتصادی؛
گرچه ضرورت دارد اقدامات راهبردی برای مدیریت مصرف انرژی در دستور کار قرار گیرد، اما نباید از طرح‌های کوتاه‌مدت که عمدتاً در حوزه اصلاح الگوی مصرف و جلوگیری از هدر رفت انرژی است، غفلت کرد. بسیاری از این طرح‌ها نیازمند برخی مشوق‌های دولتی است که می‌توان از محل کاهش مصرف انرژی در نتیجه اجرای طرح‌های مختلف آن‌ها را تأمین مالی کرد.
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ بحران انرژي در حال حاضر به يكي از عاجل‌ترين مشكلات اقتصاد ايران تبديل شده است كه به نظر مي‌رسد ابعاد آن سال به سال بدتر خواهد شد، مگر اينكه تغييرات عمده‌اي در سياست‌گذاري‌هاي اقتصادي كشور در اين حوزه ايجاد شود. اگرچه سرمايه‌گذاري براي افزايش عرضه انرژي، اصلاح نظام قيمت‌گذاري انرژي و سرمايه‌گذاري براي نوسازي صنايع انرژي و كاهش اتلاف انرژي در جريان توليد و انتقال انرژي بايد در دستور كار قرار گيرد، اما بايد پذيرفت كه نتايج اين طرح‌ها به زودي نمايان نمي‌شود و ممكن است چندين سال طول بكشد تا اين طرح‌ها به نتيجه مطلوب برسند.
با توجه به مزيت كشور در دسترسي به انرژي خورشيدي، چند سالي است كه استفاده از صفحه‌هاي خورشيدي مورد تاكيد وزارت نيرو قرار گرفته، اما هنوز اين موضوع به اندازه كافي در كشور شيوع پيدا نكرده است
بنابراين، اگرچه ضرورت دارد كه اين اقدامات راهبردي در دستور كار قرار بگيرند، اما نبايد از طرح‌هاي كوتاه‌مدت كه عمدتا در حوزه اصلاح الگوي مصرف و جلوگيري از هدر رفت انرژي است، غفلت صورت گيرد. بسياري از اين طرح‌ها نيازمند برخي از مشوق‌ها از سوي دولت هستند كه مي‌توان از محل كاهش مصرف انرژي در نتيجه اجراي طرح‌هاي مذكور آن‌ها را تامين مالي كرد. بدون توجه به اين طرح‌ها، اصلاحات صرفا قيمتي اگرچه لازم هستند، اما به تنهايي كافي نخواهند بود.
اين طرح‌ها عمدتا نيازمند تصميمات مديريتي و سازماندهي مناسب هستند و مي‌توانند هم در بخش خانگي و هم در بخش‌هاي تجاري و صنعتي مورد استفاده قرار بگيرند. در ادامه به برخي از اين طرح‌ها اشاره مي‌شود كه البته بايد بر روي هر كدام از آن‌ها كه فعلا در حد ايده هستند مطالعات عملياتي صورت گيرد تا در صورت سازگاري اقتصادي و مالي و تاييد فني كاهش مصرف انرژي، براي اجراي آن‌ها ساز و كار‌هاي فرآيندي مناسب و چابك نيز در نظر گرفته شود.
با توجه به مزيت كشور در دسترسي به انرژي خورشيدي، چند سالي است كه استفاده از صفحه‌هاي خورشيدي مورد تاكيد وزارت نيرو قرار گرفته، اما هنوز اين موضوع به اندازه كافي در كشور شيوع پيدا نكرده است. سطح گسترده‌اي از سقف خانه‌ها كه در شهرها در اوج تابستان به دليل گرماي ناشي از تابش مناسب نور خورشيد بلا استفاده مانده است، مي‌توانند حداقل برق كولرهاي آبي را تامين كنند، اما نه ساز و كار مناسبي به لحاظ مالي براي تشويق خانوارها در نظر گرفته شده، و نه حتي اطلاع‌رساني و آموزش مناسبي در خصوص طرح‌هاي مذكور صورت گرفته است.
تصور كنيد اگر تنها كولرهاي آبي در مجتمع‌هاي مسكوني در شهرهاي بزرگ كشور در تابستان از برق اصلي شبكه حداقل در طول روز جدا شوند و صفحه‌هاي خورشيدي به صورت سايبان‌هايي براي همان كولرها كه در عين حال برق آن‌ها را نيز تامين مي‌كنند بتوانند به كمك شبكه برق كشور بيايند، در اين صورت مي‌توان تابستان را با رنج كمتري نسبت به سال‌هاي اخير طي كرد. اين كار نيازمند اين است كه طرح‌هاي تشويقي به صورت يارانه صفحات خورشيدي براي ساختمان‌هاي موجود و الزام براي ساختمان‌هاي جديد در نظر گرفته شود و نظارت دقيقي نيز بر اجراي آن صورت گيرد.
جداكردن برق روشنايي شهرها و جاده‌ها از برق سراسري و استفاده از صفحه‌هاي خورشيدي براي آن‌ها در مقاطعي و به صورت محدود در تهران و برخي از شهرها انجام شده بود اما به نظر مي‌رسد كه متوقف شده است و حركتي معنادار در اين راستا صورت نگرفته است
طرح‌هاي مشابهي نيز براي جايگزيني بخاري‌هاي گازي با سيستم‌هاي شوفاژ مبتني بر پكيج مي‌توان در نظر گرفت كه البته در سال‌هاي گذشته در دستور كار وزارت نفت نيز بوده است اما به نظر نمي‌رسد كه جدي به آن پرداخته شده باشد. با شرايط فعلي چه به لحاظ هزينه‌هايي كه خانوارها بايد بپردازند و چه به دليل قيمت‌هاي فعلي گاز، خانوارها انگيزه كافي براي اين كار ندارند اما مي‌توان با تعريف طرح‌هاي جايگزين با بهره‌گيري از الگوهاي موفق چنين طرح‌هايي را اجرا كرد و با توجه به صرفه‌جويي قابل توجه انرژي در دستگاه‌هاي پكيج نسبت به بخاري‌هاي گازي، مي‌توان بخشي از بحران مصرف گاز در زمستان را مديريت كرد. طرح‌هاي مشابهي نيز مي‌تواند براي شهرك‌هاي صنعتي مطرح شود.
نكته تاسف‌بار اين است كه هنوز حتي دستگاه‌ها در اين زمينه اقدام معناداري را حتي براي ساختمان‌هاي خود انجام نداده‌اند و بيشتر اقدامات در حد اقدامات نمادين بوده است. به عنوان نمونه، جداكردن برق روشنايي شهرها و جاده‌ها از برق سراسري و استفاده از صفحه‌هاي خورشيدي براي آن‌ها در مقاطعي و به صورت محدود در تهران و برخي از شهرها انجام شده بود اما به نظر مي‌رسد كه متوقف شده است و حركتي معنادار در اين راستا صورت نگرفته است. اين به معناي هدر رفتن ميزان عظيم انرژي خورشيدي در كشور ما و در عين حال دست و پنجه نرم كردن كشور با مساله انرژي است كه بايد رويكردي جدي در اين زمينه و در قالب طرح‌هاي اين چنيني صورت گيرد و با يك برنامه زمان‌بندي شده مشخص دستگاه‌هاي اجرايي ملزم به اجراي آن شوند. بايد پذيرفت كه هيچ نوع حركت اصلاحي بدون رنج و هزينه نخواهد بود اما تحمل اين رنج و هزينه دستاوردهاي بسيار شيريني در آينده خواهد داشت.
source