برای چه بیماری‌هایی باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟

مغز، نخاع و اعصاب محیطی، سیستم فرماندهی بدن را تشکیل می‌دهند. هر حرکت، فکر، احساس و حتی فرایندهای ناخودآگاه بدن مانند تنفس و ضربان قلب، تحت کنترل این شبکه پیچیده قرار دارد. اما وقتی اختلالی در این سیستم ایجاد شود، عملکرد بدن دچار مشکل شده و علائمی ظاهر می‌شود که نباید نادیده گرفته شوند. برخی از مشکلات عصبی خفیف و گذرا هستند، اما برخی دیگر نشانه‌ای از بیماری‌های جدی محسوب می‌شوند که نیاز به مراجعه فوری به متخصص مغز و اعصاب دارند. بنابراین لازم است که بدانید چه زمانی باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد؟ در ادامه، بیماری‌هایی را بررسی می‌کنیم که مراجعه به متخصص مغز و اعصاب برای تشخیص و درمان آن‌ها ضروری است.

سردردهایی که عادی نیستند

سردرد برای همه اتفاق می‌افتد، اما وقتی سردرد از حالت معمول خارج شود، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل عصبی باشد. سردردهای مزمن، شدید یا ناگهانی که با علائمی مانند تهوع، استفراغ، دوبینی یا سرگیجه همراه هستند، نیاز به بررسی پزشکی دارند. میگرن، تومورهای مغزی، افزایش فشار داخل جمجمه و التهاب پرده‌های مغزی (مننژیت) از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است عامل این سردردها باشند.

گاهی سردردها به داروهای معمولی پاسخ نمی‌دهند یا الگوی آن‌ها به‌مرور تغییر می‌کند. در چنین شرایطی، مراجعه به دکتر و یا ویزیت آنلاین متخصص مغز و اعصاب می‌تواند علت اصلی را مشخص کرده و راه‌های درمانی مناسبی ارائه دهد.

وقتی سرگیجه و عدم تعادل، طبیعی نیست

احساس سبکی سر یا ناپایداری هنگام ایستادن ممکن است گاهی ناشی از خستگی یا کم‌آبی باشد، اما اگر سرگیجه به‌طور مداوم تکرار شود، باید جدی گرفته شود. بیماری‌های گوش داخلی مانند منییر، مشکلات مخچه‌ای و حتی برخی از مشکلات مغزی مانند سکته، از دلایل احتمالی این وضعیت هستند.

اگر سرگیجه با علائمی مانند تاری دید، دوبینی، اختلال در تکلم یا ضعف ناگهانی همراه باشد، ممکن است نشانه سکته مغزی باشد که نیاز به مراجعه اورژانسی به پزشک دارد. گاهی نیز عدم تعادل در راه رفتن، نشانه‌ای از اختلالات عصبی جدی‌تر مانند بیماری پارکینسون یا ام‌اس است.

ضعف و بی‌حسی را نادیده نگیرید

گاهی اوقات، بی‌حسی یا گزگز موقت در دست یا پا که به «خواب رفتن اندام‌ها» معروف است، به دلیل فشار بر اعصاب رخ می‌دهد. اما اگر این علائم به‌طور مکرر ظاهر شوند یا همراه با ضعف عضلانی باشند، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری باشد.

سکته مغزی یکی از مهم‌ترین دلایلی است که می‌تواند منجر به ضعف ناگهانی یک طرف بدن شود. بیماری ام‌اس نیز معمولاً با علائمی مانند ضعف تدریجی در اندام‌ها، مشکلات بینایی و احساس گزگز یا بی‌حسی همراه است. نوروپاتی محیطی، که در افراد دیابتی شایع است، نیز می‌تواند باعث بی‌حسی تدریجی دست‌ها و پاها شود. متخصص مغز و اعصاب با انجام آزمایش‌های دقیق می‌تواند علت این علائم را مشخص کرده و درمان مناسب را پیشنهاد دهد.

تشنج و حرکات غیرطبیعی

تشنج ممکن است در اثر عوامل مختلفی از جمله صرع، آسیب‌های مغزی، تومورهای مغزی یا اختلالات متابولیکی رخ دهد. اگر فردی برای اولین بار دچار تشنج شده است یا حملات تشنجی او بدون دلیل مشخص تکرار می‌شود، مراجعه فوری به متخصص مغز و اعصاب ضروری است.

صرع یکی از رایج‌ترین علل تشنج است که می‌تواند به شکل از دست دادن هوشیاری، حرکات غیرارادی یا حتی اختلالات حسی ظاهر شود. تشخیص این بیماری معمولاً با نوار مغزی (EEG) انجام می‌شود و پزشک بر اساس الگوی تشنج، داروهای کنترل‌کننده مناسب را تجویز می‌کند.

اختلالات خواب، یک مشکل ساده نیست!

بی‌خوابی، خواب‌آلودگی بیش‌ازحد، وقفه‌های تنفسی در خواب و حتی حرکات غیرارادی پاها در شب، می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات عصبی باشند. اختلالاتی مانند آپنه خواب، نارکولپسی و سندرم پای بی‌قرار، نیاز به بررسی تخصصی دارند.

گاهی مشکلات خواب، نتیجه بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون یا ام‌اس هستند. همچنین، در برخی افراد، بی‌خوابی مزمن ممکن است با استرس یا افسردگی همراه باشد. پزشک متخصص مغز و اعصاب می‌تواند با بررسی علائم و تجویز آزمایش‌های لازم، علت اصلی مشکل را پیدا کرده و درمان مناسب را پیشنهاد دهد.

چه زمانی «فراموشی» نشانه بیماری است؟

فراموشی‌های گاه‌به‌گاه طبیعی هستند، اما اگر حافظه به‌طور مداوم دچار اختلال شود و بر زندگی روزمره تأثیر بگذارد، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر یا زوال عقل باشد.

متخصص مغز و اعصاب با انجام آزمایش‌های شناختی، بررسی‌های تصویربرداری مغزی و ارزیابی عملکرد ذهنی، می‌تواند علت این مشکلات را مشخص کند. تشخیص زودهنگام آلزایمر یا سایر اختلالات شناختی، می‌تواند به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند.

لرزش و حرکات غیرارادی را جدی بگیرید

لرزش دست‌ها، حرکات غیرطبیعی یا سفتی عضلات، ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های عصبی باشد. بیماری پارکینسون معمولاً با لرزش در حالت استراحت، کندی حرکت و سفتی عضلات همراه است. این بیماری به‌مرور پیشرفت می‌کند، اما با درمان‌های مناسب می‌توان سرعت پیشرفت آن را کاهش داد.

گاهی لرزش دست‌ها به دلایل دیگری مانند استرس، پرکاری تیروئید یا مصرف برخی داروها ایجاد می‌شود. اما اگر لرزش‌ها به‌مرور زمان بدتر شوند، لازم است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.

دردهای عصبی که زندگی را مختل می‌کنند

برخی از دردها منشأ عصبی دارند و با داروهای مسکن معمولی تسکین پیدا نمی‌کنند. دردهای شدید و ناگهانی در ناحیه صورت ممکن است ناشی از نورالژی عصب سه‌قلو باشد که یکی از دردناک‌ترین بیماری‌های عصبی محسوب می‌شود.

سردردهای مزمن مانند میگرن و دردهای نوروپاتیک که در اثر آسیب اعصاب محیطی ایجاد می‌شوند نیز نیاز به بررسی دقیق دارند. درمان این نوع دردها معمولاً ترکیبی از دارودرمانی، تغییر سبک زندگی و در برخی موارد روش‌های تخصصی‌تر مانند تزریق یا جراحی است.

مشکلات حرکتی و عدم هماهنگی عضلات

اگر فردی به‌تدریج دچار مشکل در راه رفتن، کاهش تعادل یا حرکات ناهماهنگ شود، ممکن است به بیماری‌هایی مانند ام‌اس، آتاکسی مخچه‌ای یا سکته مغزی دچار شده باشد. برخی از این مشکلات به‌تدریج ایجاد می‌شوند، درحالی‌که برخی دیگر مانند سکته، ناگهانی رخ می‌دهند و نیاز به اقدامات فوری دارند.

متخصص مغز و اعصاب با انجام آزمایش‌های عصبی و تصویربرداری مغزی می‌تواند علت دقیق این مشکلات را مشخص کرده و بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهد.

جمع‌بندی

مغز و اعصاب، بخش حیاتی بدن را کنترل می‌کنند و هرگونه اختلال در این سیستم می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. اگر علائمی مانند سردردهای مداوم، سرگیجه، ضعف عضلانی، تشنج، مشکلات حافظه یا لرزش‌های غیرطبیعی را تجربه می‌کنید، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری و شروع درمان مؤثر کمک کند. حفظ سلامت سیستم عصبی، به معنای حفظ کیفیت زندگی است.