ارتباط سیب‌زمینی سرخ‌کرده با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲

مدت‌هاست گمان می‌رود سیب‌زمینی خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد این موضوع تنها در مورد یک شکل از سیب‌زمینی صدق می‌کند: سیب‌زمینی سرخ‌کرده (فرنچ‌فرایز).جایگزین کردن سیب‌زمینی سرخ‌کرده با ماکارونی یا نان تهیه‌شده از غلات کامل می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد.

به‌گزارش انتخاب و به نقل از هلث دی؛  دفعه‌ی بعد که از شما پرسیدند «سیب‌زمینی سرخ‌کرده میل دارید؟» شاید بهتر باشد جواب منفی بدهید. بر اساس نتایج یک پژوهش جدید، مصرف منظم این خوراکیِ محبوب که بر پایه‌ی سیب‌زمینی تهیه می‌شود، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را ۲۰ درصد افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر، جایگزین کردن سیب‌زمینی سرخ‌کرده با مواد غذایی تهیه‌شده از غلات کامل می‌تواند این خطر را تا ۱۹ درصد کاهش دهد.

دکتر «والتر ویلت»، استاد اپیدمیولوژی و تغذیه در دانشگاه هاروارد و نویسنده‌ی همکار این مطالعه، می‌گوید: تغییرات کوچک در رژیم روزانه می‌تواند تأثیر مهمی بر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ داشته باشد. محدود کردن مصرف سیب‌زمینی — به‌ویژه سیب‌زمینی سرخ‌کرده — و انتخاب منابع سالم کربوهیدرات از غلات کامل می‌تواند این خطر را در سطح جمعیت کاهش دهد.»

یافته‌های این پژوهش در تاریخ ۶ اوت در مجله The BMJ منتشر شد.

پیش‌تر تحقیقات نشان داده بودند که سیب‌زمینی می‌تواند یکی از عوامل اصلی افزایش خطر دیابت باشد. اما آیا روش پخت سیب‌زمینی تفاوت ایجاد می‌کند؟

دکتر «سید محمد موسوی»، پژوهشگر پسادکتری در دپارتمان تغذیه دانشگاه هاروارد و نویسنده‌ی اصلی مقاله، می‌گوید: «ما در حال تغییر این پرسش هستیم که “آیا سیب‌زمینی خوب است یا بد؟” به پرسشی دقیق‌تر و کاربردی‌تر: چگونه تهیه می‌شود و به جای آن چه چیزی می‌توان خورد؟»

این مطالعه بر داده‌های بیش از ۲۰۵ هزار نفر که در سه مطالعه‌ی بزرگ Nurses’ Health Study، Nurses’ Health Study II و Health Professionals Follow-up Study شرکت داشتند، تمرکز کرده است. این مطالعات از نظر تحقیقات تغذیه‌ای بسیار ارزشمندند، زیرا شرکت‌کنندگان به‌مدت سه دهه پرسشنامه‌های دقیق غذایی را پر کرده‌اند.

در این پرسشنامه‌ها از تعداد دفعات مصرف هفتگی سیب‌زمینی سرخ‌کرده، سیب‌زمینی پخته، آب‌پز یا پوره‌شده و نیز غلات کامل سؤال شده بود.

همچنین سلامت شرکت‌کنندگان به مدت بیش از ۳۰ سال پیگیری شد. در این مدت، ۲۲٬۲۹۹ نفر به دیابت نوع ۲ مبتلا شدند.

نتایج نشان داد روش پخت اهمیت زیادی دارد: مصرف تنها سه وعده سیب‌زمینی سرخ‌کرده در هفته خطر ابتلا به دیابت را ۲۰ درصد افزایش می‌دهد، در حالی که مصرف سیب‌زمینی پخته، آب‌پز یا پوره‌شده هیچ تأثیری بر این خطر نداشت.

جایگزینی همین سه وعده سیب‌زمینی سرخ‌کرده با غلات کامل — مانند ماکارونی یا نان تهیه‌شده از غلات کامل — می‌تواند خطر دیابت نوع ۲ را تا ۱۹ درصد کاهش دهد. حتی جایگزین کردن آن‌ها با غلات تصفیه‌شده (غیر کامل) نیز در کاهش خطر مؤثر بود.

این نتایج با دو تحلیل جداگانه نیز تأیید شد؛ در این تحلیل‌ها داده‌های حاصل از مطالعات پیشین شامل بیش از ۵۰۰ هزار نفر (با بیش از ۴۳ هزار مورد دیابت نوع ۲) بررسی شد و نتایج مشابهی در مورد مقایسه‌ی سیب‌زمینی سرخ‌کرده و غلات کامل به دست آمد.

ویلت در بیانیه‌ای خبری از دانشگاه هاروارد گفت: «برای سیاست‌گذاران، یافته‌های ما بر این موضوع تأکید می‌کند که باید فراتر از دسته‌بندی‌های کلی مواد غذایی نگاه کنند و به نحوه‌ی تهیه‌ی غذا و جایگزین‌های آن توجه بیشتری داشته باشند. همه‌ی کربوهیدرات‌ها — و حتی همه‌ی انواع سیب‌زمینی — یکسان نیستند، و این تفاوت برای تدوین دستورالعمل‌های غذایی مؤثر حیاتی است.»