سفر با قطار یکی از ایمن‌ترین و راحت‌ترین روش‌های سفر در ایران است. با این حال، برای حفظ امنیت و آسایش همه مسافران، رعایت قوانین مربوط به حمل بار در قطار در هنگام رزرو بلیط قطار اهمیت زیادی دارد. در ادامه، نگاهی می‌اندازیم به قوانین کلی حمل بار، لیست وسایل ممنوعه، نکات ضروری و توصیه‌هایی برای مسافرانی که با کودکان یا بیماران سفر می‌کنند.
قوانین کلی حمل بار در قطار
سفر با قطار، علاوه بر راحتی، قوانین خاصی برای حمل بار دارد که بهتر است قبل از رزرو بلیط با آن‌ها آشنا شوید. طبق مقررات شرکت راه‌آهن:
- اگر بلیط شما تمام‌بها باشد، می‌توانید تا ۳۰ کیلوگرم بار (مانند چمدان یا کیف دستی) را بدون پرداخت هزینه اضافه همراه خود داشته باشید.
- در صورتی که بلیط شما نیم‌بها باشد (مثل کودکان)، این مقدار به ۲۰ کیلوگرم کاهش پیدا می‌کند.
- طول چمدان نباید بیشتر از ۷۰ تا ۷۵ سانتی متر باشد تا بتوان آن را در جای مخصوص مثل قفسه بالا یا زیر صندلی قرار داد. همچنین مجاز هستید یک کیف‌دستی کوچک یا کوله‌پشتی سبک همراه داشته باشید.
- خوراکی‌هایی مثل بیسکویت یا تنقلات خشک به شرط بسته‌بندی مناسب قابل حمل هستند، اما حمل مشروبات الکلی کاملاً ممنوع است.
- اگر بارتان بیشتر از مقدار مجاز باشد، باید آن را به صورت بار غیرهمراه (توشه) به شرکت راه‌آهن تحویل دهید. توشه باید بسته‌بندی مناسب داشته باشد و حداکثر در ۵ بسته تحویل داده شود. مجموع وزن این بسته‌ها نباید از ۲۰۰ کیلوگرم بیشتر باشد.
- توصیه می‌کنیم اگر قصد تحویل بار غیرهمراه دارید، چند ساعت زودتر از حرکت به ایستگاه بروید تا مراحل ثبت و بررسی بار به‌موقع انجام شود و بار شما بدون مشکل با قطار ارسال شود.
لیست وسایل ممنوعه در قطار
برای حفظ امنیت و آرامش مسافران، حمل برخی اقلام به‌طور کلی در قطار ممنوع است. فهرست وسایل ممنوعه معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:
- سلاح و مهمات: هر نوع اسلحه گرم یا سرد و مهمات (تیر و فشنگ) در قطار ممنوع است.
- مواد محترقه و انفجاری: مواد منفجره و آتش‌زا مانند دینامیت، مواد محترقه یا فشفشه و نیز گازهای قابل اشتعال (مانند کپسول گاز یا بنزین) اجازه حمل ندارند.
- مواد شیمیایی خطرناک: اسیدها، مواد سمی و شیمیایی خورنده، گازهای سمی و هر نوع ماده آلوده‌کننده سلامتی ممنوع است.
- مواد رادیواکتیو و بیماری‌زا: هر ماده پرتوزا یا عامل بیماری‌زای خطرناک نیز مجاز به حمل نیست.
- مشروبات الکلی: همراه داشتن هر نوع نوشیدنی الکلی (شراب، مشروب و نظایر آن) در قطار ممنوع است.
- حیوانات زنده: انتقال هر حیوان خانگی یا وحشی (سگ، گربه، پرنده و غیره) با قطار ممنوع است.
- وسیله شبیه اسلحه: اسباب‌بازی‌ها و وسایلی که شبیه سلاح گرم یا سرد هستند (نظیر اسلحه اسباب‌بازی) جزو وسایل ممنوعه محسوب می‌شوند.
- وسایل نوک‌تیز: حمل تیغ‌موکت‌بری، چاقو و سایر ابزار نوک‌تیز بزرگ توصیه نمی‌شود.
- کالاهای قاچاق و غیرقانونی: هر نوع کالای قاچاق یا غیرمجاز (مانند داروهای بدون مجوز یا سیگار قاچاق) مجاز به حمل نیست.
همراه داشتن هر یک از این اقلام علاوه بر به خطر انداختن ایمنی مسافران، می‌تواند منجر به بروز مشکلات شدید (توقیف، برخورد قانونی و …) در سفر شود.
نکات مهم برای حمل بار در قطار
برنامه‌ریزی دقیق و آگاهانه برای حمل بار، از اولین مراحل یک سفر راحت با قطار است. در ادامه فهرستی از نکات کلیدی ارائه شده است که رعایت آن‌ها در زمان بستن چمدان و حرکت به سوی ایستگاه، سبب آسایش و ایمنی بیشتر شما می‌شود:
- رعایت وزن و حجم مجاز: هر مسافر تا ۳۰ کیلوگرم بار (۲۰ کیلوگرم برای نیم‌بها) را می‌تواند بدون هزینه حمل کند. پیش از سفر، حتماً چمدان خود را وزن کنید تا از تخطی از قوانین جلوگیری شود.
- بسته‌بندی ایمن: لوازم شکننده یا ارزشمند (نظیر لپ‌تاپ، دوربین و …) را به‌خوبی بسته‌بندی و در کیف دستی نگه دارید تا در طول مسیر آسیبی نبینند.
- استفاده از انبار توشه: در صورتی که باری حجیم یا سنگین‌تر از حد مجاز دارید، آن را از طریق خدمات توشه/بار قطار ارسال کنید. حتماً حداقل یک ساعت پیش از حرکت قطار، بار غیر همراه را در باجه بار تحویل دهید تا امکان ارسال آن قبل از حرکت فراهم باشد.
- قرارگیری مناسب بار: وسایل بزرگ را در جای مخصوص (مثلاً زیر صندلی یا در قفسه بالای سر) قرار دهید و از گذاشتن بار در راهروها خودداری کنید تا مزاحمتی برای سایر مسافران ایجاد نشود.
- حفظ اشیاء با ارزش: مدارک شناسایی (کارت ملی، گذرنامه)، پول و وسایل قیمتی را همیشه در کیف دستی کوچک همراه خود نگه دارید و هرگز بار خود را رها نکنید.
- همراه داشتن بلیط و مدارک: مطمئن شوید نسخه چاپی یا الکترونیکی بلیط قطار و کارت شناسایی معتبر (کارت ملی یا شناسنامه) را همراه دارید؛ در صورت نبود این مدارک ممکن است اجازه سفر به شما داده نشود.
- رزرو بلیط: برای مسیرهای پرتردد مانند تهران-اهواز و تهران-رشت، حتماً از قبل بلیط قطار را رزرو کنید. انجام زود هنگام رزرو بلیط قطار تهران اهواز و بلیط قطار تهران رشت تضمین می‌کند که در روز سفر جای شما محفوظ خواهد بود.
رعایت این نکات ساده بسیار به نظم و راحتی سفر شما کمک می‌کند و از بروز مشکلات هنگام سوارشدن یا حین مسیر جلوگیری می‌نماید.
عواقب حمل وسایل ممنوعه
مقامات راه‌آهن بار مسافران را پیش از حرکت بازرسی می‌کنند؛ در صورت مشاهده هر یک از اقلام ممنوعه، برخورد قانونی صورت می‌گیرد. این بررسی به‌منظور تضمین امنیت تمام مسافران انجام می‌شود. اقدامات احتمالی هنگام کشف وسایل ممنوعه در قطار عبارتند از:
- جریمه نقدی: مسافر خاطی مطابق قانون ملزم به پرداخت جریمه خواهد شد.
- توقیف وسیله: کالای ممنوعه توسط ماموران ضبط و از ادامه سفر بازداشته می‌شود.
- ممانعت از ادامه سفر: مسافر خاطی معمولاً از قطار پیاده می‌شود و اجازه ادامۀ سفر ندارد؛ مسئول کوپه یا فرمانده واگن می‌تواند او را در نزدیک‌ترین ایستگاه پیاده کند.
- پیگرد قضایی: در موارد خطرناک‌تر (مانند حمل مواد مخدر یا اسلحه جنگی)، موضوع به پلیس راه‌آهن ارجاع می‌شود و پرونده قضایی تشکیل خواهد شد.
رعایت قوانین و اجتناب از همراه داشتن هر نوع وسیله ممنوعه، مانع از بروز این مشکلات و حفظ امنیت سفر خواهد شد.
راهنمای مسافران برای بار همراه کودکان و بیماران
سفر خانوادگی یا همراهی بیماران و سالمندان نیازمند رعایت نکات خاصی است. در ادامه توصیه‌های کلیدی برای مسافرانی که کودکان خردسال یا افراد بیمار همراه دارند، ارائه شده است:
- هزینه بلیط نوزاد: نوزادان زیر دو سال بدون صندلی مجزا سفر می‌کنند و تنها ۱۰٪ بهای بلیط بزرگسال (حق بیمه) را می‌پردازند. در صورتی که برای نوزاد صندلی اختصاص داده شود، نصف بهای بلیط بزرگسال محاسبه می‌شود.
- میزان بار کودکان: والدین می‌توانند وسایل ضروری کودک را در یک کیف دستی کوچک همراه داشته باشند. هر کودک مسافر (بلیط نیم‌بها) مجاز به حمل تا ۲۰ کیلوگرم بار در کوپه است. همچنین والدین می‌توانند کالسکه تاشو کودک را به شرط متناسب بودن ابعاد همراه خود داشته باشند.
- لوازم ضروری کودک: برای کودکان خردسال همراه، همراه داشتن یک دست لباس اضافه و ملزومات اولیه ضروری است. باید پوشک، شیشه‌شیر، پستانک، دستمال مرطوب و شیرخشک را در کیف دستی بگذارید تا در طول سفر مشکلی پیش نیاید.
- حمل ویلچر: مسافرانی که مشکلات حرکتی دارند، می‌توانند ویلچر یا عصای خود را بدون هزینه اضافی همراه داشته باشند. ویلچر در دسته وسایل مجاز بوده و در قسمت مشخصی از واگن قرار می‌گیرد.
- دارو و تجهیزات پزشکی: اگر داروی خاص یا تجهیزات پزشکی (مانند اکسیژن‌ساز یا سرنگ) به همراه دارید، حتماً نسخه یا تأیید پزشک را همراه داشته باشید. حمل داروهای اعصاب و روان یا تزریقی تنها با ارائه نسخه و هماهنگی قبلی مجاز است.
- مسافرت زنان باردار: زنان باردار بدون نیاز به مجوز خاص می‌توانند با قطار سفر کنند؛ با این حال توصیه می‌شود در ماه‌های پایانی بارداری از سفر طولانی خودداری کرده و پیش از حرکت با پزشک خود مشورت نمایند.
با رعایت این توصیه‌ها و قوانین حمل بار، سفر همراه کودکان یا بیماران نیز با امنیت و آرامش بیشتری انجام خواهد شد.
source