بازار؛ گروه بین‌الملل: مرکز جدید تجارت بین المللی ایران در ایروان افتتاح شد و سید محمد اتابک، وزیر صمت ایران در مراسم افتتاحیه این مرکز گفت که این بزرگترین مرکز تجاری ایران در جهان است. وزیر اقتصاد ارمنستان، گئورگ پاپویان، ابراز امیدواری کرد که مرکز تجاری ارمنستان به زودی در تهران افتتاح شود. هر دو وزیر تاکید کردند که مقامات ارمنستان و ایران پتانسیل این را دارند که تجارت دو کشور را به ۳ میلیارد دلار افزایش دهند. اتابک در این راستا اعلام آمادگی کرد که برای رسیدن به این هدف تلاش کند.
به گزارش جام نیوز و بر اساس گزارش کمیته آماری ارمنستان، تجارت بین ارمنستان و ایران در سال ۲۰۲۳ به حدود ۷۰۰ میلیون دلار رسید که صادرات ارمنستان حدود ۱۰۰ میلیون دلار و واردات از ایران ۶۰۰ میلیون دلار بوده است. برای ارمنستان، روابط تجاری با ایران بسیار مهم است، زیرا دو کشور همسایه دیگر ترکیه و آذربایجان مرزهای خود را در دهه ۱۹۹۰ بستند. تنها مرزهای ایران و گرجستان برای ارمنستان باز مانده است.
آرمن کتویان، اقتصاددان معتقد است که نه تنها ایران برای ارمنستان حیاتی است، بلکه ارمنستان نیز بازار مهمی برای ایران است. به گفته وی، در روابط اقتصادی به ویژه در بخش انرژی پتانسیل‌های قابل توجهی دارد. ایران منابع عظیمی دارد، اما بازارهای صادراتی آن محدود است، بنابراین ارمنستان می‌تواند به دروازه مهمی تبدیل شود. در حال حاضر، ایران یک ششم گاز مصرفی ما را تامین می‌کند. در همین حال، همان خط لوله ایران می‌تواند پنج برابر بیشتر گاز را به ارمنستان برساند.
ارمنستان دروازه‌ای به بازارهای اوراسیا
به گفته وزیر صمت ایران، مرکز تجاری ایران در ارمنستان می‌تواند فصل جدیدی را در روابط دو کشور بگشاید و همکاری‌های اقتصادی را افزایش دهد. وی همچنین یکی از اولویت‌های دولت ایران را توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای همسایه از جمله ارمنستان دانست و افزود: سطح روابط سیاسی و اقتصادی بین کشورهایمان به ما این امکان را می‌دهد که ارمنستان را به دروازه‌ای برای ورود به بازارهای اقتصادی اوراسیا ببینیم. ایران با صنعت پیشرفته، محصولات دانش‌بر، موقعیت جغرافیایی و دسترسی به حمل و نقل دریایی و ریلی م تواند به توسعه اقتصاد ارمنستان کمک کند.
در زمانی که تجارت جهانی با چالش‌هایی از تنش‌های ژئوپلیتیکی گرفته تا اختلالات لجستیکی دست و پنجه نرم می‌کند، ارمنستان می‌تواند به یک مرکز منحصربه‌فرد تبدیل شود که روابط اقتصادی در اوراسیا را عمیق‌تر می‌کند. در این میان، امضای توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اوراسیا اتفاق مهمی بود که به ایروان فرصتی برای گسترش بازارهای صادراتی خود داد.
گئورگ پاپویان، وزیر اقتصاد، نیز خاطرنشان کرد، ارمنستان تنها کشور عضو اتحادیه اوراسیا است که با ایران مرز زمینی دارد. این مزیت جغرافیایی و استراتژیک به ارمنستان اجازه می‌دهد تا نه تنها در روابط دوجانبه با ایران بلکه در تضمین یکپارچگی اقتصادی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا نقشی کلیدی ایفا کند. اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک سازمان بین المللی برای یکپارچگی اقتصادی تحت رهبری روسیه است. این اتحادیه شامل بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان است و ارمنستان در ژانویه ۲۰۱۵ به عضویت کامل EAEU درآمد.
پاپویان تاکید می‌کند؛ در زمانی که تجارت جهانی با چالش‌هایی از تنش‌های ژئوپلیتیکی گرفته تا اختلالات لجستیکی دست و پنجه نرم می‌کند، ارمنستان می‌تواند به یک مرکز منحصربه‌فرد تبدیل شود که روابط اقتصادی در اوراسیا را عمیق‌تر می‌کند. در این میان، امضای توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اوراسیا اتفاق مهمی بود که به ایروان فرصتی برای گسترش بازارهای صادراتی خود داد.
وی معتقد است که تقویت روابط اقتصادی ارمنستان و ایران به توسعه پایدار نه تنها ارمنستان و ایران، بلکه سایر کشورهای منطقه کمک می‌کند. بر اساس ابتکار «چهارراه صلح»، ارمنستان آماده است تا به یک حلقه ترانزیتی کلیدی بین اتحادیه اوراسیا و ایران و همچنین بین غرب و شرق تبدیل شود.
حمایت ایران از فعالیت‌های ارمنستان در بندر چابهار
تحت پروژه «چهارراه صلح»، ارمنستان قصد دارد به حلقه‌ای تبدیل شود که به سرعت و با اطمینان اقیانوس هند را به دریای سیاه متصل می‌کند. یکی از عناصر کلیدی این پروژه استراتژیک افتتاح دفتر نمایندگی ارمنستان در بندر چابهار ایران خواهد بود. این امر روابط تجاری ارمنستان را نه تنها با ایران بلکه با هند نیز تقویت خواهد کرد. مسیر عبور از خاک ارمنستان نه تنها برای ارمنستان، بلکه برای هند که به دنبال تنوع بخشیدن به زنجیره تامین خود است، حیاتی خواهد بود.
تحت پروژه «چهارراه صلح»، ارمنستان قصد دارد به حلقه‌ای تبدیل شود که به سرعت و با اطمینان اقیانوس هند را به دریای سیاه متصل می‌کند. یکی از عناصر کلیدی این پروژه استراتژیک افتتاح دفتر نمایندگی ارمنستان در بندر چابهار ایران خواهد بود.
در این چارچوب، کالاها از بمبئی هند به بندر چابهار ارسال می‌شود، سپس از طریق ارمنستان به بنادر گرجستان و از آنجا به یونان، بلغارستان، رومانی و سایر کشورهای اتحادیه اروپا حمل می‌شود. این مسیر هزینه‌های لجستیک را تا ۲۵ درصد کاهش می‌دهد و زمان تحویل را از ۴۰ روز به تقریباً ۲۵ روز کاهش می‌دهد. اتابک، وزیر ایران، با بیان اینکه تهران در این زمینه کاملاً از ایروان حمایت می‌کند، گفت: همچنین زیرساخت‌های بندر چابهار هم اکنون آماده است. تمامی کشورهای اتحادیه اروپا می‌توانند در این بندر شرکت کنند و نمایندگانی داشته باشند.
تحقق صادرات ۳ میلیارد دلاری
ارمنستان و ایران می‌توانند در بلندمدت به گردش مالی ۳ میلیارد دلاری دست یابند. اما این به چند عامل بستگی دارد؛ آیا سهم منابع انرژی افزایش می‌یابد؟ آیا سوآپ «گاز برای برق» گسترش خواهد یافت؟ (بر اساس این برنامه، ایران در ازای دریافت برق از ارمنستان گاز تامین می‌کند). آیا ارمنستان می‌تواند گاز بیشتری از ایران وارد کند که به اندازه کافی ظرفیت خط لوله را دریافت کند؟ آیا ارمنستان به عنوان یک کشور ترانزیتی می‌تواند از برخی فرصت‌ها مانند اجرای شرایط ترجیحی منطقه آزاد اقتصادی «مغری» استفاده کند؟
در سال ۲۰۱۷، دولت ارمنستان یک منطقه آزاد اقتصادی در منطقه مرزی با ایران، در شهر مغری، استان سیونیک ایجاد کرد. این منطقه به منظور رسیدگی به مسائل اجتماعی-اقتصادی در منطقه، جذب سرمایه‌گذاری خارجی به ارمنستان و تقویت روابط اقتصادی با ایران ایجاد شده است. البته، عدم تعادل تجاری قابل توجهی با ایران وجود دارد که اقتصاد ارمنستان را به ویژه از نظر ارقام واردات و صادرات با چالش مواجه می‌کند.
ورود به بازار ایران نیازمند تلاش پیچیده و طولانی مدت ارمنستان است. ابتدا باید مطالعه‌ای انجام شود تا مشخص شود چه محصولاتی ممکن است در ایران مورد تقاضا باشند و تنها در این صورت اقدامات مشخصی انجام شود. به گفته اقتصاددان ارمنی: «ما باید اقتصاد خود را مدرن کنیم، صنعت را بهبود بخشیم، کارایی را افزایش دهیم و سعی کنیم راه حل‌های نوآورانه را پیاده‌سازی کنیم. این امر به ما امکان می‌دهد تا هزینه‌های تولید را کاهش دهیم و کالاهای خود را در بازارهای منطقه از جمله ایران رقابتی‌تر کنیم.»
بزرگراه شمال-جنوب کارایی مسیر را بهبود می‌بخشد، مسافت سفر را کوتاه و ایمن‌تر می‌کند و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. جالب اینکه ایران برای تامین مالی بخش‌های خاصی از این جاده ابراز تمایل کرده است.
او تاکید می‌کند که لجستیک نیز نقش مهمی در تقویت تجارت دارد. جاده‌ای که ایران و ارمنستان را به هم متصل می‌کند دارای ظرفیت محدود، مسیر چالش‌برانگیز و به دلیل شرایط نامساعد جوی پیچیده‌تر است. آرمن کتویان، گفت: کریدور شمال-جنوب بزرگترین پروژه حمل و نقل ارمنستان از زمان استقلال است. این جاده برای اتصال شمال کشور به جنوب در نظر گرفته شده است. در شمال، ارمنستان را به گرجستان متصل می‌کند و دسترسی به دریای سیاه و کشورهای اروپایی را فراهم می‌کند. و در جنوب، بزرگراه ارمنستان را به ایران متصل می‌کند. ساخت و ساز در سال ۲۰۱۲ آغاز شد، اما تنها یک بخش کوچک تا کنون تکمیل شده است.
وی افزود: بزرگراه شمال-جنوب کارایی مسیر را بهبود می‌بخشد، مسافت سفر را کوتاه و ایمن‌تر می‌کند و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. جالب اینکه ایران برای تامین مالی بخش‌های خاصی از این جاده ابراز تمایل کرده است. جایگزین دیگر رفع انسداد مسیرهای حمل و نقل منطقه‌ای است، اما این بیشتر یک موضوع ژئوپلیتیکی است.
کتویان معتقد است که ارمنستان واقعاً می‌تواند به یک رابط ترانزیتی بین ایران و کشورهای اوراسیا تبدیل شود. با این حال، او به یک مشکل مهم اشاره می‌کند و آن فقدان مرز زمینی مستقیم با روسیه آن است. از این منظر، اتصال ایران به اتحادیه اروپا یا روسیه از طریق دریای خزر یا از طریق قلمرو کشورهای آسیای مرکزی می‌تواند از نظر لجستیکی سودمندتر باشد. این کارشناس در خصوص ایجاد نمایندگی ارمنستان در بندر چابهار ایران، خاطرنشان کرد: این امر دسترسی به خلیج فارس را تسهیل می‌کند. این یک مرکز لجستیکی است که می‌تواند هزینه‌های سازمانی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و در زمان صرفه جویی کند.
source